Wszelkie umowy zbycia nieruchomości w Polsce, w szczególności umowa sprzedaży, wymiany lub darowizny majątku muszą być zawarte w specjalnej formie – aktu notarialnego. Umowa przenosząca własność nieruchomości, która nie została zawarta jako akt notarialny, jest nieważna i nie ma zastosowania.
Jak sporządza się akt notarialny?
Porozumienia w formie aktu notarialnego sporządzane są przez notariuszy będących osobami zaufania publicznego. Aby zawrzeć umowę w formie aktu notarialnego, należy udać się do biura notarialnego. Biura takie zlokalizowane są w każdym większym mieście w Polsce, a w dużych miastach jest ich kilkadziesiąt lub więcej. W wyjątkowych przypadkach umowa może być sporządzona przez notariusza w innym miejscu niż urząd notarialny, jeśli ma charakter umowy lub szczególnych okoliczności (np. choroba stron umowy).
Obcokrajowiec nabywający nieruchomość musi udowodnić notariuszowi zezwolenie na zakup nieruchomości. Bez takiego zezwolenia notariusz nie sporządzi umowy. Z reguły cudzoziemcy, którzy są obywatelami krajów UE, są zwolnieni z obowiązku uzyskania zezwolenia na nabywanie nieruchomości.
Notariusz sprawdza księgę wieczystą nieruchomości, o ile taka księga została założona. Księga wieczysta jest rejestrem publicznym prowadzonym przez sąd. Określa ona status prawny nieruchomości i umożliwia ustalenie, kto otrzymał prawa do nieruchomości i jakiego rodzaju jest to prawo. Daje informacje, kto jest właścicielem i czy nieruchomość nie jest obciążona hipoteką lub innymi prawami.
Notariusz sporządza akt notarialny na podstawie projektu umowy przedłożonego mu przez strony lub sam przygotowuje treść umowy, uwzględniając wskazówki stron dotyczące warunków umowy.
Jakie są opłaty za akt notarialny?
Oprócz podstawowego wynagrodzenia notariusz obciąży stroną umowy opłatą sądową związaną z wnioskiem o rejestrację w rejestrze gruntów i wnioskiem o wprowadzenie zmian hipotecznych wynikających z umowy. Taki wniosek zawarty jest w każdym akcie notarialnym obejmującym przeniesienie własności nieruchomości. Notariusz zobowiązany jest przesłać kopię aktu notarialnego do sądu prowadzącego księgę wieczystą. Strony porozumienia nie muszą się martwić o formalności związane z wprowadzaniem zmian do księgi wieczystej, gdyż wpisy będą dokonywane przez sąd bez ich udziału.
Wysokość opłaty sądowej w przypadku wniosku o wpis do księgi wieczystej wynosi zazwyczaj 200 zł, ale w przypadku niektórych rodzajów umów jest niższa. Ta opłata pobierana jest przez notariusza. W niektórych przypadkach notariusz pobiera od stron umowy także podatek od czynności cywilnoprawnych.