Siedlisko jest zwyczajowo definiowane jako zespół zabudowań wzniesionych w celu prowadzenia działalności rolniczej i z tą działalnością związanych. Siedlisko obejmuje zarówno dom jednorodzinny, jak i budynki gospodarcze (stodołę, oborę, stajnię itp.). Innymi słowy działka siedliskowa jest częścią gruntu znajdującą się pod zabudową zagrodową (będącą połączeniem mieszkalnej i gospodarczej), a zarazem częścią działki rolnej.
Co to jest działka siedliskowa?
Działka siedliskowa to rodzaj gruntu, który z jednej strony umożliwia rolnikom stawianie budynków bez konieczności uzyskiwania pozwolenia na budowę, z drugiej zaś stawia przed osobami niebędącymi rolnikami wiele ograniczeń, zwłaszcza w kontekście zakupu i zabudowy. Osoby niebędące rolnikami mogą napotkać trudności przy zakupie takiej działki. |
Działki siedliskowe w ewidencji gruntów są oznaczane jako Br (grunty rolne zabudowane), a w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako RM (tereny zabudowy zagrodowej).
Działkę siedliskową może kupić właściwie każdy, bez dodatkowych formalności, o ile grunt ma powierzchnię nie większą niż 1 ha. Natomiast jeśli chodzi o możliwość zabudowania siedliska, kluczowe znaczenie ma to, czy osoba zamierzająca prowadzić takie prace i załatwiać związane z nimi kwestie urzędowe ma status rolnika. Rolnikiem w rozumieniu przepisów jest osoba, która posiada działkę rolną o powierzchni co najmniej 1 ha i maksymalnie 300 ha, od co najmniej 5 lat prowadzi gospodarstwo rolne, a także ma wykształcenie rolnicze.
Warto wiedzieć, że jedynie rolnik może przekształcić działkę rolną w siedlisko. Ma prawo postawić na niej dom, o ile miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje taką możliwość. Jeśli dla danego terenu nie ma MPZP, należy się ubiegać o decyzję o warunkach zabudowy.
Rolnik nie musi mieć pozwolenia na budowę, by na działce siedliskowej postawić następujące budynki i obiekty:
- obiekty gospodarcze związane z produkcją rolną, uzupełniające zabudowę zagrodową;
- parterowe budynki gospodarcze o powierzchni zabudowy do 35 mkw. i rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m;
- płyty do składowania obornika;
- zbiorniki na gnojówkę lub gnojowicę;
- naziemne silosy na materiały sypkie – pojemność do 30 m sześc., wysokość nie większa niż 7 m;
- suszarnie kontenerowe o powierzchni zabudowy do 21 mkw.,
- silosy na kiszonkę.
Co może zrobić na działce siedliskowej osoba niebędąca rolnikiem? Jeśli chodzi o zakup takiego gruntu, należy brać pod uwagę prawo pierwokupu przysługujące Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa. Oznacza to, że umowa sprzedaży zawierana u notariusza jest warunkowa – do transakcji może dojść jedynie w przypadku, gdy KOWR w ciągu miesiąca nie wyrazi zainteresowania zakupem.
Jeśli chodzi o możliwość budowy, osoba niebędąca rolnikiem również trafia na utrudnienia. Z jednej strony, jak wspomniano, ktoś taki może bez przeszkód kupić działkę siedliskową jedynie do powierzchni 1 ha, a z drugiej – minimalna powierzchnia działki siedliskowej pozwalająca na zabudowę to właśnie 1 ha. Może to udaremnić uzyskanie pozwolenia na budowę. Jeśli jednak nie-rolnik kupi grunt o statusie działki siedliskowej, ale niezabudowany, może na nim postawić dom, o ile pozwolenie na budowę zostało wcześniej wydane i przeszło na tę osobę jako obecnego właściciela. Jeśli natomiast kupi działkę siedliskową już z zabudowaniami, może przebudować istniejące budynki.
Biorąc pod uwagę wyżej wspomniane kwestie, zakup działki siedliskowej przez osobę niemającą statusu rolnika jest ogólnie dość ryzykowny, a wykorzystanie takiego gruntu jest obwarowane wieloma ograniczeniami.