fot.: Bethany Legg Unsplash.com (CC0)
Polski rynek nieruchomości zaczyna realnie odczuwać skutki pandemii. Wprowadzane przez władze kolejne środki zaradcze, mające ograniczyć rozprzestrzenianie się koronawirusa, ograniczają możliwości działania na rynku.
Finalizacja transakcji na rynku nieruchomości natrafia obecnie na wiele przeszkód. Począwszy od tych związanych z działaniem w stanie zagrożenia zdrowia aż po aspekty natury psychologicznej czy te związane z ograniczeniem dostępu do usług niezbędnych w procesie obrotu nieruchomościami. Istotnym elementem są kwestie związane z ograniczeniami w przemieszczaniu się oraz kontaktach międzyludzkich.
Zapoznaj się z komentarzem prawnym dotyczącym możliwości realizacji transakcji kupna-sprzedaży na rynku nieruchomości, a także działalności kancelarii notarialnych i biur w obrocie nieruchomościami.
Ograniczenia wynikające z kwarantanny narodowej
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii wprowadziło na terenie Polski znaczące ograniczenia.
Ograniczenia w przemieszczaniu się
Od 25 marca do 11 kwietnia 2020 r. włącznie nie będzie można się swobodnie przemieszczać poza celami bytowymi, zdrowotnymi, zawodowymi.
Obostrzenie nie dotyczy więc:
- dojazdu do pracy
Zgodnie z § 3a. 1. ust 1) „wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych.”
Jeśli jesteś pracownikiem, prowadzisz swoją firmę czy gospodarstwo rolne, masz prawo dojechać do swojej pracy oraz udać się po zakup towarów i usług związanych ze swoją zawodową działalnością.
- załatwiania spraw niezbędnych do życia codziennego
Zgodnie z § 3a. 1. ust 2) „zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej, tej osoby, osoby jej najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1950 i 2128), a jeżeli osoba przemieszczająca się pozostaje we wspólnym pożyciu z inną osobą – także osoby najbliższej osobie pozostającej we wspólnym pożyciu, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych;”
Czyli będzie można się przemieszczać, aby zrobić niezbędne zakupy, wykupić lekarstwa, udać się do lekarza, opiekować się bliskimi, wyprowadzić psa.
- wolontariatu
Zgodnie z § 3a. 1. ust 3) „wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu;”
Jeśli działasz na rzecz walki z koronawirusem i pomagasz potrzebującym przebywającym na kwarantannie lub osobom, które nie powinny wychodzić z domu, możesz się przemieszczać w ramach tej działalności.
- kultu religijnego
Zgodnie z § 3a. 1. ust 4) „sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych.”
Możliwe jest uczestnictwo w spotkaniach o charakterze religijnym, w tym pogrzebach. Obowiązuje tu jednak ograniczenie w liczbie uczestników do 5, oprócz osób sprawujących kult religijny lub osób zatrudnionych przez zakład pogrzebowy w przypadku pogrzebu.
Ważne! Przemieszczać się będzie można jedynie w grupie do dwóch osób. Obostrzenie to nie dotyczy rodzin.
Całkowity zakaz zgromadzeń
Nowe przepisy zakazują także wszelkich zgromadzeń, spotkań, imprez czy zebrań. Dopuszczone jest spotykanie w gronie najbliższej rodziny.
Zakaz nie stosuje się do spotkań i zebrań związanych z wykonywaniem czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzeniem działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym.
Zakłady pracy
Ograniczenia co do liczby osób nie dotyczą zakładów pracy. Należy jednak stosować w nich szczególnie ostre zalecenia Głównego Inspektora Sanitarnego w zakresie zachowania odległości pracowników, środków dezynfekcji.
Działalność kancelarii notarialnych
Możliwość przystąpienia do aktu notarialnego, niezbędnego przecież do przeniesienia własności, stało się przedmiotem gorących rozważań.
Krajowa Rada Notarialna przyjęła stanowisko w związku z wydaniem w dniu 24 marca 2020 roku Rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego przepisy zawarte we wcześniejszej regulacji dotyczącej ogłoszenia stanu epidemii oraz z uwagi na liczne zapytania notariuszy wydała stanowisko dotyczące zasad funkcjonowania kancelarii notarialnych w obecnej sytuacji.
Zawiera ono dwa kluczowe elementy:
- "Obowiązujące przepisy prawa ani żadne decyzje organów administracji publicznej nadal nie nakładają obowiązku zamykania lub ograniczenia działalności kancelarii notarialnych."
- "Rozporządzenie zmieniające z dn. 24 marca 2020 r. określa wyjątki od zakazu organizowania zgromadzeń, stanowiąc, że nie stosuje się ich „do spotkań i zebrań związanych z wykonywaniem czynności zawodowych lub zadań służbowych lub pozarolniczej działalności gospodarczej”, a zatem zakazy te nie dotyczą czynności podejmowanych przez osoby pełniące zawód notariusza."
Odwołując się do wcześniejszego stanowiska KRN z dnia 16 marca 2020 roku pozostają nadal aktualne zawarte w nim stwierdzenia:
"W sytuacji zagrożenia epidemicznego, jakie zostało ogłoszone w Polsce, Krajowa Rada Notarialna wyraża pogląd, że dyspozycja art. 20 § 1 Prawa o notariacie, zgodnie z którą kancelaria powinna być czynna w dniach powszednich co najmniej sześć godzin dziennie, może ulegać modyfikacjom w zależności od konkretnej sytuacji epidemicznej w określonym miejscu (na określonym obszarze), jak również z uwagi na:
- stan zdrowia i sytuację rodzinną notariusza,
- sytuację organizacyjną kancelarii (np. brak pracowników administracyjnych kancelarii czy utrudnienia związane z dostępem do lokalu kancelarii),
- poczucie zagrożenia epidemicznego notariusza,
- inne ważne okoliczności związane z zagrożeniem epidemicznym, w tym wiążące nakazy i rekomendacje organów inspekcji sanitarnych lub innych właściwych organów administracji państwowej lub samorządowej na konkretnym obszarze kraju."
Krajowa Rada Notarialna zwraca w komunikatach uwagę, że decyzje w przedstawionym wyżej zakresie podejmować mogą wyłącznie w sposób samodzielny i suwerenny poszczególni notariusze, przy pełnej świadomości skutków ekonomicznych takich decyzji oraz przy konieczności zapewnienia dostępu do czynności notarialnych o charakterze niezbędnym, zwłaszcza w sprawach niecierpiących zwłoki.
Opinia KRN dotyczy ogółu działań kancelarii notarialnych, w dużej mierze z punktu widzenia odpowiedzialności zawodowej notariuszy. Z komunikatów wynika, że tryb działania kancelarii, a także dopuszczenie każdorazowo możliwości stanięcia do aktu, będzie decyzją indywidualną notariusza. Część notariuszy pracuje w systemie zdalnym i indywidualnie umawia się z klientami na dokonanie czynności, których dokonanie jest możliwe w kancelarii, bądź poza nią.
Jak to wpłynie na możliwość zawierania umów kupna-sprzedaży nieruchomości przed notariuszem?
O komentarz poprosiliśmy radcę prawnego Piotra Dobrowolskiego.
Aktualizacja z dn. 2.04.2020
31. marca 2020r, Prezydent RP podpisał ustawy antykryzysowe, które poruszają m.in. kwestie sankcji za nieprzestrzeganie rozporządzenia mi.n kwarantanny, ograniczeń poruszania się obywateli.
W "małej ustawie antykryzysowej" (Ustawa z dn. 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19) czytamy zapis:
"W ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284, 322 i 374) wprowadza się następujące zmiany:
(...) Kary pieniężne
Art. 48a. 1. Kto w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie stosuje się do ustanowionych na podstawie art. 46 lub art. 46b nakazów, zakazów lub ograniczeń, o których mowa w:
1) art. 46 ust. 4 pkt 1 lub w art. 46b pkt 5 i 9–12, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5 000 zł do 30 000 zł;
2) art. 46 ust. 4 pkt 2 lub w art. 46b pkt 3, podlega karze pieniężnej w wysokości od 10 000 zł do 30 000 zł;
3) art. 46 ust. 4 pkt 3–5 lub w art. 46b pkt 2 i 8, podlega karze pieniężnej w wysokości od 10 000 zł do 30 000 zł;
4) art. 46 ust. 4 pkt 6, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5 000 zł do 10 000 zł;
5) art. 46 ust. 4 pkt 7 lub w art. 46b pkt 4, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5 000 zł do 10 000 zł.
2. Kto w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie wykonuje decyzji, o których mowa w art. 47 ust. 4, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5 000 zł do 30 000 zł.
3. Kary pieniężne, których mowa w:
1) ust. 1, wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, państwowy powiatowy inspektor sanitarny i państwowy graniczny inspektor sanitarny;
2) ust. 2, wymierza odpowiednio wojewoda albo minister właściwy do spraw zdrowia.
4. Decyzja w sprawie kary pieniężnej podlega natychmiastowemu wykonaniu z dniem jej doręczenia. Decyzję tę doręcza się niezwłocznie.
5. W przypadku ponownego popełnienia takiego samego czynu, o którym mowa w ust. 1 lub 2, wysokość kary pieniężnej:
1) jest nie niższa od wysokości kary pieniężnej wymierzonej poprzednio za takie naruszenie;
2) ustala się, dokonując powiększenia o 25% wysokości kary pieniężnej ustalonej zgodnie z pkt 1.
6. Egzekucja nałożonych kar pieniężnych następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
7. Kary pieniężne stanowią dochód budżetu państwa i są wpłacane w terminie 7 dni od dnia wydania decyzji. W przypadku kar, o których mowa w ust. 1, są one wpłacane na rachunek bankowy właściwej stacji sanitarno-epidemiologicznej.
8. W zakresie nieuregulowanym w ustawie do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.3).”.
Przepisy art. 46 ust. 4 pkt 1 lub w art. 46b pkt 5, 7 i 9–12 ww. ustawy dotyczą ustanowienia czasowego ograniczenia sposobu przemieszczania się oraz łamania nakazu określonego przemieszczania się. W praktyce oznacza to, że ujawnione nieprzestrzeganie wprowadzonych rozporządzeniem ograniczeń dot. poruszania się grozi karą pieniężną w wysokości od 5 000 do nawet 30 000 zł.
Zatem warto utrzymywać stały kontakt bezpośrednio z notariuszami, z którymi na co dzień pośrednicy współpracują. Każdą obsługiwaną transakcję należy traktować jednostkowo, uzgadniając możliwe opcje i techniczne szczegóły.
Jak w tej sytuacji powinni zachować się pośrednicy?
O komentarz poprosiliśmy Rafała Szczeponka – właściciela biura ADOMO Nieruchomości, aktywnego pośrednika i prawnika
Zalecenia GIS dla przedsiębiorców
Kancelarie notarialne, podobnie jak pośrednicy i wszyscy przedsiębiorcy, jeśli podejmą decyzję o dalszym działaniu, powinny funkcjonować z zachowaniem nie tylko litery prawa, ale także ze ścisłym zachowaniem procedur bezpieczeństwa sanitarnego.W związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa, Ministerstwo Rozwoju – we współpracy z Głównym Inspektorem Sanitarnym – przygotowało zalecenia dla przedsiębiorców.
- Zachować bezpieczną odległość od rozmówcy (1-1,5 metra).
- Promować w miarę możliwości kontakt z klientami za pomocą urządzeń teleinformatycznych.
- Promować dokonywanie płatności bezgotówkowych.
- Promować regularne i dokładne mycie rąk wodą z mydłem lub ich dezynfekcję środkiem na bazie alkoholu (min. 60%).
- Upewnić się, że pracownicy oraz klienci mają dostęp do miejsc, w których mogą myć ręce mydłem i wodą.
- Umieścić dozowniki z mydłem lub innym płynem odkażającym w widocznych miejscach i upewnić się, że dozowniki te są regularnie napełniane.
- Wywiesić w widocznym miejscu informacje, jak skutecznie myć ręce.
- Upowszechniać wśród pracowników wiedzę z zakresu BHP.
- Zwrócić szczególną uwagę na rekomendacje, aby NIE dotykać dłońmi okolic twarzy zwłaszcza ust, nosa i oczu.
- Przestrzegać higieny kaszlu i oddychania. Podczas kaszlu i kichania należy zakryć usta i nos zgiętym łokciem lub chusteczką – jak najszybciej wyrzuć chusteczkę do zamkniętego kosza i umyć ręce, używając mydła i wody lub zdezynfekować je środkami na bazie alkoholu (min. 60%).
- Nie obawiać się zwracać uwagi współpracownikowi i klientom, aby nie kasłał i nie kichał w naszym kierunku.
- Zapewnić, aby pomieszczenia były czyste i higieniczne:
- powierzchnie dotykowe takie jak: biurka, stoły, klamki, włączniki światła, poręcze i inne przedmioty (np. telefony, klawiatury, terminale płatnicze), a także wyposażenia magazynów oraz urządzenia do przemieszczania wewnętrznego towarów muszą być regularnie wycierane środkiem dezynfekującym lub przecierane wodą z detergentem;
- wszystkie obszary często używane, takie jak toalety, pomieszczenia wspólne, powinny być regularnie i starannie sprzątane z użyciem wody z detergentem.
Źródła:
- Komunikat „Wprowadzamy nowe zasady bezpieczeństwa w związku z koronawirusem”, data dostępu 25.03.2020 https://www.gov.pl/web/koronawirus/wprowadzamy-nowe-zasady-bezpieczenstwa-w-zwiazku-z-koronawirusem
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. 2020 r, poz. 522) http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2020/522
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. 2020 r, poz. 491) http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2020/491
- Stanowisko Krajowej Rady Notarialnej w związku z koronawirusem z dn. 24.03.2020 https://www.krn.org.pl/plik/sysPlikNew/5055
- Stanowisko Krajowej Rady Notarialnej w związku z koronawirusem z dn. 13.03.2020 https://www.krn.org.pl/plik/sysPlikNew/5037
- Komunikat „Zalecenia dla przedsiębiorców w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa", data dostępu 25.03.2020 https://www.gov.pl/web/koronawirus/zalecenia-dla-przedsiebiorcow-w-zwiazku-z-rozprzestrzenianiem-sie-koronawirusa
- Ustawa dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Dz. U. 2008 Nr 234 poz. 1570 z pozn.zm. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20082341570/U/D20081570Lj.pdf
- Ustawa o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. 2020 r, poz. 567) http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000567
Magazyn ESTATE
Skupiamy uwagę na nieruchomościach
Bezpłatny e-magazyn w 100% dla pośredników
Wiedza i inspiracje do wykorzystania od ręki dostarczane przez doświadczonych uczestników rynku nieruchomości z zakresu marketingu nieruchomości, sprzedaży i negocjacji, prawa i finansów oraz rozwoju osobistego.