Płytki ceramiczne są popularnym sposobem na wykończenie podłóg i ścian. Są trwałe, odporne na działanie wody i łatwe w utrzymaniu czystości, dzięki czemu są bardzo praktyczne. Jednak mnogość ich rodzajów może przyprawić o ból głowy, a nie jest obojętne, jakie kafle i o jakich parametrach wybierzemy do określonego miejsca. Jakie płytki wybrać do kuchni, łazienki czy innych pomieszczeń? Na co zwracać uwagę przy ich wyborze?
Płytki ceramiczne to cienkie kafelki o różnych wymiarach i kształtach, wykorzystywane jako okładziny ścian i podłóg. Są produkowane z mieszanki gliny, piasku, barwiących tlenków i dodatków uszlachetniających, a następnie wypalane w wysokiej temperaturze.
Rodzaje płytek ceramicznych
W zależności od sposobu wykończenia powierzchni płytek wyróżniamy ich trzy rodzaje: matowe, polerowane i strukturalne. Jednak te parametry mają znaczenie głównie wizualne. Z kolei ze względu na sposób wytwarzania płytek wyróżniamy kilka gatunków. Do najpopularniejszych należą terakota, glazura, klinkier, gres i cotto. Jakie mają właściwości i gdzie można je zastosować?
Terakota to płytki o gładkiej lub fakturowanej powierzchni, wyrabiane z oczyszczonej, drobnoziarnistej gliny. Powstają w procesie monocottury, polegającym na pokryciu szkliwem licowej powierzchni i wypaleniu płytki w wysokiej temperaturze. Dzięki temu zabiegowi mają mniejszą nasiąkliwość i nie plamią się. Płytki terakoty cechują się przede wszystkim dużą wytrzymałością – są twarde i bardziej odporne na działanie środków chemicznych, uszkodzenia mechaniczne i obciążenia niż płytki ścienne. Mają jednak mniejszą odporność na uderzenia niż na przykład gres. Płytki terakoty przeznaczone są przede wszystkim do wykładania podłóg wewnątrz budynków; bardzo często stosowane są m.in. w łazienkach. Nie są jednak odporne na zamarzanie i odmarzanie wody, przez co nie nadają się do układania na zewnątrz pomieszczeń, np. na tarasach. Występują w bogatej kolorystyce, najczęściej o rustykalnym wyglądzie.
Glazura to rodzaj płytki ceramicznej wykonywany poprzez proces wypału plastra ceramicznego (czerep), a następnie glazurowany, czyli inaczej mówiąc to cegła polana politurą. Płytki glazury są zdecydowanie cieńsze od terakoty. Są również mało odporne na uszkodzenia mechaniczne, przez co glazura nadaje się wyłącznie na okładziny ścienne lub do obudowy urządzeń sanitarnych. Natomiast z uwagi na dużą nasiąkliwość czerepu glazura nie nadaje się do zastosowania na zewnątrz budynków w miejscach zagrożonych na wszelkie zawilgocenia. Natomiast mnogość wzorów i tekstur wykończenia stwarzanie wręcz nieograniczone możliwości kompozycji we wnętrzach.
Z kolei klinkier to płytki z mocno spieczonej gliny z dodatkiem barwników na bazie tlenków i szamotu, mające dość nierówną powierzchnię. Klinkier charakteryzuje się przede wszystkim dużą mrozoodpornością (dzięki czemu nadaje się do zastosowań na zewnątrz budynków), niską nasiąkliwością, porowatością i niskim stopniem ścieralności. Płytki tego typu są zarówno szkliwione (występujące w szerokiej gamie kolorów), jak i nieszkliwione. Ze względu na swoje właściwości klinkier jest stosowany głównie na posadzki.
Natomiast płytki gresowe powstają z mieszaniny naturalnych surowców: glin białego wypału, skalenia, kwarcu oraz barwników mineralnych. Są prasowane na sucho, a następnie wypalane w temperaturze powyżej 1200 stopni. Płytki gresowe charakteryzują się małą nasiąkliwością, dużą spoistością i mrozoodpornością. Gres jest również bardzo twardy (w 10-stopniowej skali osiąga nawet 9 stopień), a także znacznie bardziej odporny na złamania i duże obciążenia niż tradycyjna terakota. Dzięki tym parametrom ma uniwersalne zastosowanie. Nadaje się do wykończenia zarówno ścian, jak i podłóg i coraz częściej jest wybierany do łazienek, kuchni i korytarzy. Może doskonale imitować kamień lub drewno, a jednocześnie jest od niego dużo tańszy. Niestety gres jest jednak bardzo podatny na zaplamienia oraz odpryski szkliwa.
Cotto to ręcznie formowane płytki z czystej gliny z rejonów Morza Śródziemnego. Osiągają grubość ok. 1,5-2,5 cm, są więc grubsze niż pozostałe rodzaje płytek. Są przy tym bardzo wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne. Dzięki swojej kolorystyce w palecie ciepłych czerwieni, brązu i pomarańczu, nieregularnym kształtom oraz fakturze w postaci zarysowań i nierówności idealnie komponują się we wnętrzach w stylu rustykalnym czy retro.
Wybór płytek na podłogę
Podłogi wykonane z płytek ceramicznych znakomicie sprawdzą się w miejscach mocno eksploatowanych, takich jak korytarz, kuchnia, salon czy łazienka. W tym przypadku szczególnie istotne jest nie tylko ich wzornictwo, lecz przede wszystkim ich właściwości techniczne i parametry, bowiem trwała i wytrzymała podłoga jest podstawą urządzania wnętrz. Na co zatem zwrócić uwagę przy wyborze płytek ceramicznych na podłogę?
Przy wyborze płytek podłogowych największe znaczenie powinna mieć głównie klasa ścieralności płytek. Płytki podłogowe są bowiem narażone na czynniki mechaniczne (szczególnie groźny dla szkliwa jest piasek przenoszony na butach). Im wyższa klasa ścieralności, tym płytki są bardziej odporne na ścieranie. Warto wiedzieć, że najszybciej zmatowienie płytki jest widoczne na powierzchniach ciemnych i błyszczących. Istotna jest również twardość płytek, łatwa zmywalność i odporność chemiczna na detergenty. Z kolei parametrem wpływającym na bezpieczeństwo użytkowników jest także antypoślizgowość płytek. Dlatego, wybierając kafle do takich miejsc jak łazienka, trzeba na to zwrócić szczególną uwagę. Im wyższy współczynnik (od R9 do R13), tym płytka mniej śliska. Ponadto płytki ceramiczne o dość zwartej strukturze, z małą liczbą mikroporów zdecydowanie mniej chłoną wodę. A stopień nasiąkliwości kafli wpływa na inne walory użytkowe, takie jak odporność na zginanie, czy mrozoodporność (w przypadku zastosowań na zewnątrz).
Płytki ceramiczne ścienne
Ściany wyłożone kaflami stanowią efektowną dekorację kuchni czy łazienki. Aby wybrać najwłaściwszy rodzaj kafli, podczas wyboru płytek ściennych należy zwrócić uwagę na kilka parametrów. Przede wszystkim nasiąkliwość – im mniejsza, tym płytka jest bardziej odporna na zaplamienie. Istotna jest również odporność na działanie domowych środków chemicznych, wszelkie zarysowania, nacisk i zginanie, jak również na skoki temperatur.
Co do łazienki, a co do kuchni?
Płytki ceramiczne przeznaczone do okładzin podłóg i ścian w łazience, powinny posiadać odpowiednie cechy i parametry techniczne. Należy pamiętać, że będą one poddawane oddziaływaniom termicznym, chemicznym i mechanicznym. Z tego powodu powinny być wodoodporne, nienasiąkliwe i łatwe do utrzymania w czystości. Istotna jest również ich antypoślizgowość.
Najpopularniejsze typy kafelków stosowanych w łazienkach, to glazura na ściany i terakota na podłogę, ale także gres porcelanowy i klinkier szkliwiony.
Z kolei w kuchni płytki potrafią „zrobić” wnętrze lub przeciwnie – zrujnować znakomity pomysł na kuchnię. Przy wyborze płytek do kuchni należy wziąć pod uwagę kilka bardzo ważnych cech, takich jak twardość (minimum 5), klasa jakości, klasa ścieralności, nasiąkliwość, antypoślizgowość, czy wytrzymałość na zginanie. Nie można zapomnieć o aspekcie łatwego utrzymania ich w czystości. Co istotne – płytki ceramiczne są ognioodporne, są więc bezpieczniejsze od innych rozwiązań.
Ważnym elementem, o którym warto pamiętać przy wyborze płytek, jest dobór odpowiedniej fugi. To właśnie fugi są najsłabszym elementem płytek – znacznie szybciej się brudzą, a przez to niszczą. Dobrze jest więc wybrać fugę, która będzie odporna na wchłanianie tłuszczu i łatwa do czyszczenia.
Taras i schody zewnętrzne
W tym przypadku najbardziej istotnym parametrem jest mrozoodporność płytki, jak również twardość, wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne i łatwość utrzymania płytki w czystości.