Kataster jest publicznym rejestrem o gruntach i budynkach oraz ich właścicielach. Zwyczajowo określany jest jako kataster nieruchomości, gdyż przede wszystkim gromadzi dane dotyczące nieruchomości. W rejestrze znajdują się informacje o przedmiotach katastru, czyli o gruntach oraz budynkach, a także o podmiotach katastru, a więc o właścicielach i osobach władających nieruchomościami.
Co to jest kataster nieruchomości?
Pierwszy europejski dokument katastralny powstał Anglii w 1086 roku i nazywał się Domesday Book. Natomiast w Polsce taki zbiór założono dopiero po wojnie, w 1947 roku, wcześniej istniały tylko katastry regionów: austriackiego (galicyjskiego), pruskiego, zamojskiego i rosyjskiego. Powodem prowadzenia katastru nieruchomości było usystematyzowanie wszelkich informacji związanych z polskimi gruntami, budowlami oraz właścicielami nieruchomości. Aktualnie ewidencja prowadzona jest za pośrednictwem komputerowej bazy danych i dotyczy całej Polski. Regularnie poddawana jest aktualizacji.
Kataster nieruchomości zwiera opis jednostek powierzchniowych oraz identyfikatorów, używanych do charakteryzacji działek. W Polsce oznakowanie dotyczy jednostki ewidencyjnej, obrębu ewidencyjnego oraz działki ewidencyjnej. Ponadto każda z działek posiada dodatkowe oznakowania, które ułatwiają szybkie jej zlokalizowanie i określenie powierzchni. Identyfikator działki zapisywany jest jako WWPPGG_R.XXXX.Nr.
Literami „WW” oznacza się kod województwa, zgodnie z obowiązującym podziałem administracyjnym państwa. „PP” to kod powiatu w danym województwie, a „GG” – kod gminy. Natomiast litera „R” wraz z jedną cyfrą określa typ gminy, na której znajduje się nieruchomość:
- cyfra 1 to gmina miejska
- cyfra 2 to gmina wiejska
- cyfra 3 to gmina miejsko-wiejska
- cyfra 4 to miasto w gminie miejsko-wiejskiej
- cyfra 5 to obszar wiejski w gminie miejsko-wiejskiej
- cyfra 8 dzielnice gminy Warszawa-Centrum
- cyfra 9 to delegatury i dzielnice innych gmin miejskich
Kolejne oznaczenie - „XXXX” zawiera numer obrębu, a na końcu podaje się numer działki we wskazanym obrębie, czyli Nr. Kataster to ogromne źródło wiedzy o nieruchomościach i gruntach. W ewidencji gromadzone są dane dotyczące: rodzaju gruntu, klasy gleby, wartości działki, stanu technicznego budynku, funkcji nieruchomości, powierzchni użytkowej, liczby pomieszczeń czy ewentualnego wpisu do rejestru zabytków.
Jak uzyskać wypis/wyrys z katastru?
Do uzyskania wypisu bądź wyrysu z ewidencji nieruchomości i gruntów konieczne jest wystosowanie specjalnego wniosku do starostwa, w którym trzeba podać: numer ewidencyjny działki, numer karty mapy oraz numer obrębu. Następnie należy uiścić stosowną opłatę w urzędzie. Niezbędne jest również podanie przyczyn składania wniosku oraz określenie celu wykorzystania dokumentu, np. do podpisania aktu notarialnego lub założenia księgi wieczystej. Na właściwy wypis i wyrys czeka się przynajmniej 7 dni od daty złożenia wniosku. Informacje, jakie zawiera ewidencja, są jawne, dlatego wniosek może złożyć zarówno właściciel nieruchomości, jak i osoba władająca nieruchomością lub jego pełnomocnik oraz każdy, kto właściwie udokumentuje zapotrzebowanie na taki wypis.
Każdy wpis do księgi wieczystej musi posiadać konkretne oznaczenia na podstawie danych z katastru nieruchomości. Jest to niezbędne i obowiązuje przy każdej nieruchomości. Ponadto konieczne jest posiadanie zaświadczenia o położeniu i powierzchni danego lokalu, które wydawane jest najczęściej przez spółdzielnię mieszkaniową. W przypadku domu jednorodzinnego zaświadczenie uzyskuje się na podstawie dokumentu ze spółdzielni oraz danych z katastru nieruchomości.