Nowa, zielona i zrównoważona energetyka zaliczyła duży wzrost popularności w 2021 roku. Coraz więcej o odnawialnych źródłach energii (OZE) mówi się w kontekście trwającego kryzysu energetycznego i wzrostu cen prądu oraz gazu. Postępujący kryzys klimatyczno-ekologiczny wyznacza ponadto kierunki zmian w polityce i gospodarce UE. Zmiany te nie ominą także deweloperów. Ci, którzy wykorzystają moment transformacji i zdecydują się na inwestycje w OZE, mogą zyskać – i to dużo.

Fotowoltaika na stałe wpisała się zarówno w polski miks energetyczny, jak i krajobraz – wystarczy spojrzeć na liczbę instalacji, które pojawiły się w ostatnich latach. Chociaż panele słoneczne to wciąż dobra inwestycja, nowy rok przynosi także nowe możliwości oszczędzenia dla tych, którzy zainwestują w odnawialne źródła energii. Deweloperzy szczególnie powinni zwrócić uwagę na pojawiające się szanse, także z uwagi na regulacje europejskie.

Dyrektywy UE wskazują, że udział OZE w miksie energetycznym państw członkowskich do roku 2030 powinien wynieść co najmniej 32%. Komisja Europejska w lipcu 2021 roku zaproponowała zwiększenie tego minimum do nawet 40%.

Na polskim rynku także wiele się zmienia. 15 grudnia 2021 roku prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o OZE. Nowe przepisy, które wejdą w życie 1 kwietnia 2022 roku, zupełnie zmieniają system rozliczeń dla prosumentów energii (producentów i konsumentów, jak w przypadku właścicieli fotowoltaiki). Jakie znaczenie ma to dla deweloperów? Nowy system ma zachęcić prosumentów do autokonsumpcji energii, co wpłynie na rozwój magazynów energii.

Magazyn energii przy każdym domu

Każde zmiany na rynku, szczególnie te dotyczące tak podstawowych kwestii jak sposób rozliczenia, zawsze wywołują niepewność. Regulacje na rynku były jednak kwestią czasu.

Przeciążony system energetyczny w Polsce jest faktem.

Przeciążony system energetyczny w Polsce jest faktem. Podczas gdy w całej Europie drastycznie rosną ceny energii, Polki i Polacy coraz częściej decydują się na inwestycje we własne panele fotowoltaiczne. Rynek fotowoltaiki w Polsce od dwóch lat rośnie w niespotykanym tempie. Na koniec 2020 roku moc instalacji fotowoltaicznych w Polsce wynosiła 3936 GW, co dało nam czwarte miejsce w UE pod względem liczby nowych instalacji FV. Oznacza to wzrost o 2463 GW, czyli 200% w stosunku do poprzedniego roku.

Polska sieć energetyczna nie jest jednak przygotowana na tak duże wzrosty napięcia wywołane przyłączeniami nowych instalacji, dlatego w ubiegłym roku mieliśmy do czynienia z pierwszymi odłączeniami fotowoltaiki od przeciążonej sieci. Odpowiedzią na problemy polskiego systemu ma być rozwój magazynów energii, które pozwalają na składowanie nadwyżek mocy i korzystanie z nich w dogodnych dla nas momentach. Podobnie jak powerbank w przypadku telefonów.

Na rozwój magazynów energii wpłyną nie tylko nowe przepisy. Zmienia się też priorytet rządowych dofinansowań. Kolejna, czwarta już odsłona rządowego programu dotacji „Mój Prąd”, która ma wystartować już w I kwartale 2022 roku, przewiduje dużą zmianę. Budżet w wysokości ok. 1 mld zł zostanie przeznaczony m.in. na wsparcie tych, którzy planują zakup magazynu energii.

Deweloperzy także będą musieli dopasować się do zmian na rynku i postępujących regulacji. Dobry przykład daje firma Budimex. Deweloper już zapowiedział inwestycje w małe i średnie magazyny energii.

– Spółka chce się także specjalizować w budowie magazynów energii dużej i średniej mocy. Jesteśmy na etapie rozmów w sprawie pozyskania technologii. Będziemy także uczestniczyć w przetargach na budowę magazynów. To dla nas nowe wyzwanie, ale spodziewamy się potencjalnie dużego zainteresowania tymi projektami – powiedział prezes Budimeksu, Artur Popko, w rozmowie z ISBnews w kuluarach Europejskiego Kongresu Gospodarczego (EKG) w Katowicach.

To nie koniec korzyści, które mogą płynąć dla deweloperów z inwestycji w magazyny energii.

– Rozwiązaniem, które zaczynamy stosować, jest wykorzystywanie powerbanków, magazynów energii na potrzeby zasilania tzw. drobnego sprzętu budowlanego. Dotychczas wszędzie tam, gdzie brakuje zasilania energetycznego, stosowane są agregaty zasilane olejem napędowym, teraz są to przenośne magazyny energii. Dodatkowo – redukujemy hałas – dodaje Popko.

Gorący temat pomp ciepła

Nie bez znaczenia dla potencjalnych nabywców są rosnące ceny gazu, wody i energii elektrycznej. Coraz więcej deweloperów stosuje rozwiązania, które kupującym nieruchomości pozwalają na dłuższą metę zaoszczędzić. Znany i sprawdzony sposób na oszczędności to niezależność od krajowej sieci energetycznej. Inwestycja we własne źródła energii może stać się skuteczną receptą na dziurę w domowym budżecie, którą wywołuje niestabilność na rynku energetycznym.

Znany i sprawdzony sposób na oszczędności to niezależność od krajowej sieci energetycznej.

Jednym z przykładów takich zachowań na polskim rynku są działania dewelopera CiepleMieszkania.pl, który na osiedlu w miejscowości Malawa pod Rzeszowem wprowadził system oparty na powietrznych pompach ciepła, panelach fotowoltaicznych oraz gruntowym wymienniku ciepła połączonym z rekuperacją. 24 mieszkania zlokalizowane w dwóch budynkach mogą liczyć teraz, także dzięki dobremu ociepleniu, na niższe rachunki za ogrzewanie, co może skłonić potencjalnych nabywców do wyboru właśnie tej inwestycji.

Jak podaje Polska Organizacja Rozwoju Pomp Ciepła PORT PC, pompy ciepła biją teraz w Polsce rekordy popularności. Spektakularne wzrosty ich sprzedaży w 2020 roku osiągnięto w segmencie systemów typu powietrze/woda – sprzedano 42 tys. sztuk, co stanowi wzrost o 108% w stosunku do wyniku z 2019 roku.

Pompa ciepła to urządzenie, które pobiera ciepło o niskiej temperaturze ze środowiska naturalnego, na przykład z powietrza lub wody, i zamienia je na ciepło o wyższej temperaturze. To ekologiczne rozwiązanie wykorzystywane do ogrzewania zarówno wody, jak i pomieszczeń w domu i na dowolnej powierzchni. Według badania Fraunhofer ISE, pompy ciepła są najbardziej efektywnymi urządzeniami grzewczymi.

Kolejnym dobrym powodem do inwestycji w pompy ciepła są dotacje. Środki otrzymać można m.in. w ramach z programu „Czyste Powietrze” organizowanego przez NFOŚiGW.

Pompy ciepła pomagają osiągnąć niezależność energetyczną – szczególnie właścicielom domów jednorodzinnych, którzy mogą zdać się w swoich nieruchomościach na system off-grid (ang. poza siecią).

Niezależność od sieci

System w zupełności niezależny od sieci promuje Dawid Zieliński, prezes Columbus Energy S.A., jednej z największych w Polsce firm zajmujących się OZE. Własny system fotowoltaiczny ma w założeniu stanowić źródło energii także dla stacji zasilania aut elektrycznych. Możliwość naładowania swojego auta w przydomowej stacji wraz z rosnącą liczbą dostępnych przeciętnemu zjadaczowi chleba modeli aut elektrycznych może okazać się w najbliższych latach jednym z głównych trendów i strzałem w dziesiątkę.

Inwestycje w OZE mogą przynieść jednak duże korzyści także spółdzielniom mieszkaniowym, o czym najlepiej świadczy przykład Wrocławskiej Elektrowni Słonecznej, w której 3 tys. paneli fotowoltaicznych produkuje prąd dla prawie 15 tysięcy wrocławian.

Na facebookowym profilu Wrocławskiej Elektrowni Słonecznej czytamy: „W zeszłym roku zapłaciliśmy niespełna 88 tys. złotych za energię elektryczną w budynkach z PV, w tych samych budynkach przed instalacją PV zapłaciliśmy 435 tys. złotych, roczna rata spłaty pożyczki do WFOŚiGW we Wrocławiu wynosi 303 tys. złotych. Wszystko zrealizowane zgodnie z założeniami programu Prosument a nawet z małą nadwyżką o 5,7%”.

Warto przy planowaniu inwestycji pomyśleć o długoterminowych korzyściach, które płyną z odnawialnych źródeł energii. Średni czas zwrotu z inwestycji w fotowoltaikę wynosi od 10 do 15 lat. Dodajmy do tego obowiązujące już normy WT 2021, które muszą być wprowadzone na nowych inwestycjach, aby budynki spełniały wymogi niskiego zużycia energii, a otrzymamy kolejny powód do przejścia na „zieloną stronę mocy”.

Średni czas zwrotu z inwestycji w fotowoltaikę wynosi od 10 do 15 lat.

Co więcej, dynamiczny wzrost branży OZE sprawia, że na rynku pojawia się coraz więcej nietypowych, niestandardowych rozwiązań, które już teraz mogą znaleźć się w inwestycjach deweloperów i właścicieli nieruchomości.

Estetyka i funkcjonalność

Instalacje fotowoltaiczne mogą kojarzyć się niektórym z dużą liczbą paneli słonecznych zupełnie niepasujących do otoczenia. Aby w parze z oszczędnościami szła także estetyka, na rynku dostępne są już panele full black. Jak podpowiada nazwa, są całkowicie czarne, przez co dobrze komponują się z ciemniejszymi powierzchniami. Na popularności zyskują też jednak zupełnie nowe rozwiązania, które pozwalają całkowicie zintegrować fotowoltaikę z budynkiem. W ten sposób otrzymujemy zupełnie nową jakość w estetyce i funkcjonalności.

Jednym z przykładów takiego rozwiązania są zintegrowane z dachem panele fotowoltaiczne. Właśnie taki projekt firmy SunRoof Technology - fotowoltaiczne dachy 2w1, fasady oraz carporty pozwalające tworzyć inteligentne, piękne domy przyszłości - został zwycięzcą w Start Up Challange 2021 w kategorii Environment (Środowisko). Jury zwróciło uwagę na wysoki stopień zintegrowania rozwiązania, wydajność z 1 mkw. instalacji, szybki zwrot z inwestycji oraz biodegradowalność.

Gdy mówimy o polskich innowacjach w fotowoltaice, na uwagę zasługuje także technologia kropek kwantowych, opracowana przez firmę ML-System. 16 grudnia 2021 roku w Jasionce pod Rzeszowem ruszyła pierwsza w Polsce i na świecie linia produkcyjna tego typu.

Zakład produkuje w pełni transparentne szyby z powłoką kwantową, która generuje energię elektryczną. Polska jako pierwsza na świecie komercjalizuje produkt, jakim jest szyba generująca energię. Kropki kwantowe są tysiąc razy mniejsze niż czerwone krwinki. „Forbes” okrzyknął Edytę Stanek i Dawida Cyconia, założycieli ML System, najbardziej innowacyjnym małżeństwem w Polsce.

Jakie korzyści mogłyby płynąć dla dewelopera z implementacji tego rozwiązania na masową skalę? Prędzej czy później można spodziewać się inwestycji w tę technologię w budynkach mieszkalnych. Fascynujące, prawda? A nie wspomniałem jeszcze o perowskitach – kolejnej polskiej przełomowej technologii w fotowoltaice, nagrodzonej przez Money.pl statuetką technologii roku.

Liczba potencjalnych zastosowań nowych technologii jest praktycznie nieograniczona. Warto zatem trzymać rękę na pulsie i obserwować zmiany w branży. Te rozwiązania mogą bowiem nie tylko przynieść oszczędności, ale i zainteresować potencjalnych klientów unikalnym połączeniem ekologii, estetyki i funkcjonalności.

Bartosz Oleszko-Pyka - Dziennikarz w portalu Świat OZE. Publikuje artykuły w tematyce energetyki, zmian klimatu i polityki międzynarodowej. Autor w „Polska Times”, „Pulsie Azji”, „Gazecie Krakowskiej”, Chiny 24, Onecie, „Nowej Konfederacji” oraz w audycjach „Zielony Podcast” i Radio 1.7.