Na rządowych witrynach pojawił się komunikat o pierwszej dużej modernizacji programu „Czyste Powietrze”. Jej celem jest poprawa działania i zabezpieczenie polskich gospodarstw domowych przed nadużyciami, o których jest głośno w sieci.

Wnioski o dofinansowanie w ramach programu „Czyste Powietrze” we wszystkich województwach będzie można składać od 31 marca 2025. Do tego czasu zasady działania zostaną zmienione tak, by przeciwdziałać nadużyciom. Ten okres zostanie też wykorzystany na nabór wniosków na termomodernizację domów na terenach województw dotkniętych powodzią. Co ważne, do budżetu programu trafiło 10 miliardów złotych, które zostaną przeznaczone na bezzwrotne dotacje ze środków Funduszu Modernizacyjnego. Dzięki temu program zyska stabilne źródła finansowania na kolejne lata.

Dlaczego program „Czyste Powietrze” został zawieszony?

Przerwa w składaniu nowych wniosków do programu „Czyste Powietrze” rozpoczęła się 28 listopada 2024 i potrwa do 31 marca 2025. W tym czasie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przy współpracy z wojewódzkimi funduszami (WFOŚiGW) skupią się na pomocy powodzianom i na obsłudze wszystkich złożonych wniosków.

Od początku swojego działania program „Czyste Powietrze” cieszył się dużą popularnością. Jak czytamy na stronie rządowej:

Od początku realizacji programu do WFOŚiGW wpłynęło już ponad 1 milion wniosków na kwotę 37 mld zł, w tym podpisanych umów jest ponad 820 tys. na ok. 26 mld zł. Dotychczas wypłacono niemal 14 mld zł dla 650 tys. beneficjentów.

Obecnie urzędnicy zapewniają, że obsługa wniosków oraz dopłaty na wymianę kopciucha i termomodernizację domów będą realizowane nieprzerwanie. Już od 12 grudnia wnioski na tego typu działania mogą składać powodzianie. Jak wspominaliśmy dla reszty województw nabór zostanie otwarty 31 marca 2025.

Aktualnie przyjmowanie nowych wniosków i kontynuacja programu w dawnym kształcie jest niemożliwa. Dlaczego? Ponieważ oznaczałoby to jeszcze więcej nadużyć i oszukanych osób. Zdarzało się, że dofinansowanie w ramach działania „Czyste Powietrze” trafiało do zamożnych osób, które były właścicielami kilku nieruchomości. Na programie zarabiali też nieuczciwi wykonawcy, którzy zawyżali rachunki. Zdarzało się, że firmy, do których trafiały pieniądze z dotacji, dokonywały tylko częściowej termomodernizacji bez zapewnienia realnej poprawy jakości energetycznej zabudowy. Zamiast kompleksowych prac dokonywano na przykład wymiany tylko okien lub drzwi w nieocieplonym budynku. Prócz tego pośrednicy i wykonawcy wymuszali udzielanie pełnomocnictw, na mocy których otrzymywali zaliczki na swój rachunek. Gdy firma przestawała istnieć, dotacje musiał zwracać nieświadomy beneficjent.

W świetle tych faktów główne cele reformy programu to między innymi ochrona obywateli przed nieuczciwymi wykonawcami czy uszczelnienie jego zasad tak, by nie mogły z niego korzystać osoby zamożne. Po zmianach składanie wniosku o dopłatę w ramach działania „Czyste Powietrze” ma być prostsze, a obsługa dokumentów szybsza. Urzędnicy zwracają też uwagę na pierwotne cele programu, czyli ocieplenie polskich domów, obniżenie rachunków za ogrzewanie oraz ograniczenie liczby nieekologicznych źródeł ciepła. Wszystko po to, by poprawić jakość powietrza w Polsce.

Program „Czyste Powietrze” 2025 – co się zmieni?

Kluczowe reformy w programie obejmą między innymi obowiązek wypłaty zaliczki na konto beneficjenta, a nie wykonawcy. Pojawią się też limity dotacji na poszczególne kategorie kosztów. Działanie będzie prowadzone tak, by pieniądze na termomodernizację trafiały do osób najuboższych, które rzeczywiście potrzebują takiego wsparcia. Pojawią się też mechanizmy kontroli efektów prac, czyli uzyskanie określonego standardu energetycznego w wyniku realizacji inwestycji. W systemie programu „Czyste Powietrze” będą też funkcjonować operatorzy, którymi mogą być urzędnicy na poziomie gminy. Ich zadaniem będzie pomoc w przeprowadzeniu inwestycji na każdym etapie, od planowania po jej rozliczenie. W przyszłości na rządowych stronach pojawią się też listy rzetelnych firm i wykonawców, którym można zaufać i powierzyć prace termomodernizacyjne.

W komunikacie dostępnym na rządowej witrynie czytamy:

Nowa odsłona programu skierowana jest do osób fizycznych, które są właścicielami lub współwłaścicielami domu jednorodzinnego lub wydzielonego w nim lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą. Nowością w programie jest minimalny okres tej własności – 3 lata. Obostrzenie to nie dotyczy sytuacji spadkowych.

Warto podkreślić, że na jeden budynek lub lokal mieszkalny przysługuje jedno dofinansowanie, a beneficjentem programu można być tylko raz. Dotacja jest wypłacana przez WFOŚiGW w całości lub w maksymalnie trzech ratach. Mają do niej prawo tylko właściciele nieruchomości, które uzyskały pozwolenie na budowę do 31.12.2020 roku.

Nowością w programie jest wymóg obowiązkowego potwierdzenia standardu energetycznego budynku. Trzeba to zrobić zarówno przed przeprowadzeniem termomodernizacji, jak i tuż po niej. Nim zaczniemy realizację przedsięwzięcia, należy dokonać audytu energetycznego oraz sporządzić dokument, który go podsumowuje. Ma on określać wyjściową jakość energetyczną zabudowy oraz zawierać listę prac, jakie planuje wykonać inwestor, by zapotrzebowanie na energię było mniejsze. Po zakończeniu prac termomodernizacyjnych wystarczy wyrobić świadectwo charakterystyki energetycznej, które potwierdzi wyższą jakość zabudowy. Oba te dokumenty muszą być podpisane przez osobę wpisaną do rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Co ważne, na audyt również można uzyskać dotację z programu. Jej maksymalna kwota to 1 600 złotych.

Bardzo ważną zmianą w programie jest wprowadzenie funkcji operatora, który przeprowadzi beneficjenta przez całą inwestycję i będzie nadzorował ją na każdym etapie. Rola operatora przypadnie między innymi gminom, które na działania tego typu otrzymają dodatkowe środki. Na stronie gov.pl znajdujemy taki fragment:

System operatorów programu Czyste Powietrze opiera się o bezpłatne wsparcie dla beneficjentów najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania. Operatorzy (w I etapie operatorami będą gminy i WFOŚiGW, w II etapie również sprawdzone, rzetelne podmioty) będą bezpłatnie wspierać beneficjenta krok po kroku, od podjęcia decyzji o dofinansowaniu, przez realizację przedsięwzięcia aż do jego zakończenia i rozliczenia.

Zmiany w programie dotyczą też takich kluczowych kwestii, jak prefinansowanie, czyli zaliczka czy dotacje na niezbędne prace towarzyszące termomodernizacji. Po zmianach zaliczka będzie dostępna tylko dla beneficjentów o najwyższym oraz podwyższonym poziomie dofinansowania. Jej maksymalna kwota nie będzie mogła przekraczać 35% wartości całej inwestycji. Pieniądze w ramach prefinansowania będą trafiały bezpośrednio na konto wykonawcy na podstawie faktury zaliczkowej lub dyspozycji beneficjenta.

W nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze” określone zostały maksymalne kwoty dotacji w poszczególnych rodzajach kosztów kwalifikowanych. Ograniczono też dofinansowania na prace towarzyszące, które nie są głównym elementem procesu termomodernizacji. Aby podnieść bezpieczeństwo programu, wyznaczono limity dotacji jednostkowych na metr kwadratowy powierzchni ocieplenia stropów, podłóg i ścian oraz na okna.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zaproponował też nowe progi dochodowe oraz limity wsparcia. W nowej odsłonie programu funkcjonować będą trzy poziomy finansowania dostosowane do dochodu beneficjentów.

Progi dofinansowania z „Czystego Powietrza”:

1. Podstawowy poziom dofinansowania uprawniający do refundacji 40% kosztów inwestycji będzie dostępny dla osób, których roczny dochód nie przekracza 135 tysięcy złotych.
2. O dopłatę na poziomie 70% kosztów będą mogły starać się wieloosobowe gospodarstwa domowe, w których dochód na osobę nie przekracza 2250 złotych oraz single z dochodem do 3150 złotych.
3. Trzeci, najwyższy poziom dofinansowania obejmujący 100 proc. kosztów będzie mógł trafić tylko tam, gdzie miesięczny dochód na osobę nie przekracza 1300 złotych w gospodarstwie wieloosobowym i 1800 zł w jednoosobowym. Zyskają do niego prawo również osoby z prawem do zasiłku (stałego, okresowego, rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego).

Prócz tego na stronie czystepowietrze.gov.pl czytamy:

Dofinansowanie w najwyższym progu przewidziano tylko dla ubogich energetycznie, czyli dla budynków lub lokali, w których zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania wynosi powyżej 140 kWh/m2 rocznie.

Jak wspominaliśmy w nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze” zostaną wprowadzone limity dla poszczególnych rodzajów inwestycji. Na pompę ciepła powietrze – woda będzie można uzyskać maksymalnie od 17 600 złotych (podstawowy poziom) do 35 200 zł (najwyższy poziom) w zależności od poziomu dochodów beneficjenta. Dotacja na kompleksową modernizację budynku wyniesie 39 500 zł, 55 300 zł lub 79 000 zł i również będzie zależna od zarobków osoby składającej wniosek. Co ważne, poprawki w tym ważnym działaniu są jeszcze procedowane i podane wyżej limity mogą ulec zmianie.

„Czyste powietrze” to nie jedyny program, z którego można uzyskać dotację na termomodernizację domu. Z tego artykułu dowiesz się więcej - „Dotacje na termomodernizację domu – na co i ile można dostać w 2025?”.

Chcesz być na bieżąco?
Dołącz do newslettera

Niniejsze opracowanie ma jedynie charakter informacyjny. Jego treść nie stanowi porady prawnej, podatkowej, finansowej czy z zakresu obrotu nieruchomościami. W celu uzyskania profesjonalnego wsparcia, skonsultuj się ze specjalistą: https://www.nieruchomosci-online.pl/agenci.html

Tu znajdziesz idealną nieruchomość

Powiedz nam, czego szukasz

Mieszkanie
 

Dom
 

Działki
 

Lokal
użytkowy

Budynek
użytkowy

Znajdź idealną nieruchomość dla siebie

Poszukajmy

Michalina Janyszek - Specjalistka od nieruchomości z mocno humanistycznym zacięciem. Jako polonistka z wykształcenia, a z powołania poetka oraz tłumaczka, doskonale operuje słowem, co wykorzystuje do popularyzowania branżowej wiedzy.