Budowa domu na działce niepodłączonej do sieci kanalizacyjnej nie skazuje nas na użytkowanie szamba. Coraz popularniejsze jest alternatywne rozwiązanie – przydomowe oczyszczalnie ścieków. Wbrew pozorom takie instalacje nie są mocno skomplikowane, trudne w eksploatacji, ani też drogie. Z poniższego artykułu dowiesz się, na co powinno się zwrócić uwagę przed podjęciem decyzji o budowie indywidualnej oczyszczalni.

Dla kogo przydomowa oczyszczalnia ścieków?

Jak już wspomniałem - jest to rozwiązanie adresowane dla osób zabudowujących działki nie podłączone do publicznej sieci kanalizacyjnej. Istotne jest to, że w przypadku, gdy sieć taka przebiega w pobliżu działki, istnieje obowiązek podłączenia się do niej. W takiej sytuacji nie można więc zdecydować się na własną oczyszczalnię. Jeżeli jednak oczyszczalnia powstanie zanim sieć zostanie dociągnięta w okolice działki, obowiązek przyłączenia nie powstaje. Nie dotyczy to szamba - w jego przypadku nadal trzeba przestawić się na odprowadzanie ścieków do publicznej kanalizacji.

Brak sieci kanalizacyjnej w pobliżu działki nie oznacza jednak, że automatycznie można wyposażyć nieruchomość we własną oczyszczalnię. Przede wszystkim należy uwzględnić ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W przypadku, gdy dana działka nie jest objęta planami, odnośne wytyczne będą ujęte w lokalnych przepisach dotyczących bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska.

Na koniec pozostaje jeszcze rozstrzygnięcie dylematu: szambo czy indywidualna oczyszczalnia? Szambo jest tańsze w instalacji i ma prostszą konstrukcję (to zwykły, szczelny zbiornik). Jednak oczyszczalnia ma niższe koszty eksploatacji. Można więc zakładać, że taka inwestycja zwróci się po kilku latach.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków a przepisy

W poprzednim akapicie wymienione były przepisy regulujące podstawową możliwość zastosowania oczyszczalni zamiast przyłącza kanalizacyjnego. Jednak nie wyczerpuje to zagadnienia prawa związanego z takimi instalacjami. Regulacje to rozsiane są po różnych rozporządzeniach i ustawach. Kluczowe są ustalenia dotyczące minimalnych odległości między oczyszczalnią a innymi elementami zabudowy lub otoczenia:

• minimalna odległość od korpusu oczyszczalni do studni wody pitnej to 15 metrów; wartość ta wynosi 30 metrów dla drenażu odprowadzonego od oczyszczalni.
• minimalne odległości od budynków zależą od typu zabudowy: dla zbiornika do 10m³ i zabudowy jednorodzinnej lub zagrodowej jest to 5 metrów, przy takiej samej pojemności, ale innym typie zabudowy odległość minimalna rośnie do 15 metrów, dla pojemników większych (10-50 metrów sześciennych) jest to 30 metrów, niezależnie od typu zabudowy, zaś zbiorniki większe niż 50m³ wymagają indywidualnej ekspertyzy. Odległości mierzone są nie od korpusu zbiornika, ale od pokrywy i kominów wentylacyjnych.
• przy zabudowie jednorodzinnej i zbiorniku do 10 m3 minimalna odległość od sąsiedniej działki to 2 metry, rośnie ona do 7,5 m przy innych typach zabudowy.

Wymienione powyżej ograniczenia nie wyczerpują tematu. Można je uznać za podstawowe i najistotniejsze, jednak ustawodawca uregulował wiele innych aspektów położenia oczyszczalni i należy sprawdzić te przepisy przed podjęciem decyzji. Dotyczą one np. sąsiedztwa infrastruktury technicznej (kable telekomunikacyjne, przyłącze gazowe i in.), kąpielisk czy nawet większych roślin, takich jak drzewa czy krzewy. Uwzględnić trzeba też inne warunki eksploatacyjne, chociażby możliwości powstawanie zapachu uciążliwego dla sąsiadów.

Jeśli chodzi o pozwolenia niezbędne do wybudowania przydomowej oczyszczalni ścieków, to sprawa jest na szczęście dosyć prosta. Większości gospodarstw domowych wystarczy instalacja o przepustowości do 7,5 m³ na dobę, a taka nie wymaga pozwolenia na budowę. Konieczne jest jedynie dokonanie zgłoszenia do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej (np. do starostwa). Po upływie 30 dni od zgłoszenia, ale nie dłużej niż po 22 latach, można rozpocząć budowę oczyszczalni.

Jaki typ oczyszczalni wybrać

Po odpowiedzeniu sobie na dwa podstawowe pytania („Czy przydomowa oczyszczalnia to rozwiązanie dla mnie?” oraz „Czy na swojej działce mogę ją zainstalować zgodnie z przepisami?”) pozostaje wybór jednej z dostępnych technologii.

Obecnie w naszym kraju nadal najpopularniejsze są oczyszczalnie drenażowe. Posiadają one szereg zalet eksploatacyjnych, takich jak prosta konstrukcja i obsługa czy niskie koszty użytkowania. Stawiają jednak spore wymogi, jeśli chodzi o warunki środowiskowe. Rury drenażowe muszą być ułożone co najmniej 1,5 metra nad zwierciadłem wód gruntowych. Jednocześnie grunt ten musi posiadać odpowiednie parametry - przepuszczalność oraz obecność mikroorganizmów niezbędnych do zachodzenia procesu oczyszczania. Istotną wadą takiej instalacji jest spora ilość wymaganego miejsca (drenaż jest dosyć rozległy i nie może bezpośrednio sąsiadować z wieloma elementami otoczenia), jak też brak możliwości powtórnego wykorzystywania oczyszczonej wody (jest ona odprowadzana do gleby, gdzie dopiero zachodzi proces pełnego oczyszczania).

Konstrukcję oczyszczalni drenażowej można skompresować na mniejszej powierzchni dzięki zastosowaniu tunelu drenującego lub pakietów filtrujących. W przypadku oczyszczalni drenażowej ze złożem (piaskowym lub żwirowym) układ uzupełniony jest w odbiornik umożliwiający gromadzenie oczyszczonej wody i jej powtórne wykorzystanie.

Alternatywą dla oczyszczalni drenażowych są coraz popularniejsze oczyszczalnie biologiczne. Ich zaletą jest uniwersalność - nie wymagają ani dużo miejsca, ani nie ograniczają je warunki środowiskowe, takie jak poziom wód gruntowych. Są jednak droższe i w instalacji, i w eksploatacji.

Nazwa “biologiczna” bierze się stąd, że w kilkukomorowym korpusie takiej oczyszczalni znajdują się mikroorganizmy odpowiedzialne za prawidłowy przebieg procesu oczyszczania. Cyrkulacja nieczystości nie zachodzi automatycznie i wymaga dodatkowych elementów układu.

Najdroższe w budowie, i jednocześnie wymagające dużej powierzchni, są oczyszczalnie roślinne. Ścieki są w nich oczyszczane przez bakterie bytujące w korzeniach roślin posadzonych na tzw. złożu. Składa się ono ze żwiru, piachu oraz żyznej gleby, pozwalającej posadzić tam gatunki takie jak np. wierzba.

Sebastian Kos - Specjalista od rynku nieruchomości, zawodowo związany z branżą jako agent nieruchomości z wieloletnim doświadczeniem. Absolwent studiów ekonomicznych. Wciąż rozwija się zawodowo, nie tylko dzięki pracy, ale też śledząc na bieżąco wydarzenia oraz publikacje dotyczące rynku nieruchomości.