fot.: Lukasz Radziejewski/pexels.com
Ustawa z dnia 16 września 2011 roku o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, zwana ustawą deweloperską, wprowadziła obowiązek zakładania przez deweloperów rachunków powierniczych. Są na nich gromadzone środki wpłacane przez kupujących, które są przeznaczane na realizację konkretnej inwestycji.
Co to jest rachunek powierniczy?
Rachunek taki zakładany jest na podstawie umowy zawieranej między deweloperem a bankiem. Ma on na celu lepszą ochronę środków wpłacanych przez klientów, ponieważ ich przekazywanie deweloperowi odbywa się pod ścisła kontrolą banku i na zasadach określonych w umowie i ustawie deweloperskiej. Deweloper nie ma przy tym możliwości wykorzystania tych funduszy na cele inne niż inwestycja, na którą zostały wpłacone.
Może mieć on formę rachunku otwartego lub zamkniętego. W pierwszym przypadku deweloper może dysponować złożonymi na rachunku środkami już w trakcie realizowania inwestycji. Są mu one wypłacane przez bank zgodnie z przedstawionym przy podpisaniu umowy harmonogramem prac. Rachunek taki może być dodatkowo zabezpieczony gwarancją bankową lub gwarancją ubezpieczeniową. Bank kontroluje stopień realizacji przedsięwzięcia deweloperskiego, a wypłaty dokonywane są dopiero, gdy dany etap zostanie wykonany.
Typy rachunków powierniczych
Przy rachunku powierniczym zamkniętym, deweloper otrzymuje środki dopiero, gdy przeniesie na nabywcę prawo własności nieruchomości. Oznacza to, że realizację inwestycji prowadzi on ze środków własnych, na co nie wszystkie firmy mogą sobie pozwolić. Aby pieniądze zostały przekazane deweloper musi okazać w banku akt notarialny, który potwierdzi przeniesienie własności. Jest to jednocześnie najlepsze zabezpieczenie środków wpłacanych przez nabywców, którzy mogą je odzyskać, w przypadku gdy deweloper z jakiegoś powodu nie będzie w stanie skończyć inwestycji.
W przypadku rachunku otwartego, który jest dodatkowo zabezpieczony, środki wpłacone przez nabywcę są mu zwracane jeśli deweloper ogłosi upadłość, albo gdy nabywca odstąpi od umowy deweloperskiej z uwagi na to, że przeniesienie prawa własności nieruchomości nie odbyło się w umówionym i określonym w umowie deweloperskiej terminie.
Jak działa rachunek powierniczy?
Jeśli nabywca domu lub mieszkania odstąpi od umowy deweloperskiej z przyczyn wynikających z niedopełnienia przez dewelopera obowiązków, które nakłada na niego ustawa, albo z powodu niezgodności tej umowy z ustawą, bank powinien zwrócić nabywcy środki wpłacone przez niego na rachunek powierniczy. W tym celu nabywca musi przedstawić bankowi oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Jeśli natomiast rozwiązanie umowy miedzy deweloperem a nabywcą nastąpi z innych przyczyn, podział i zwrot środków zgromadzonych na rachunku zostanie dokonany na podstawie zgodnych oświadczeń stron.
Wszystkie umowy deweloperskie zawarte po 29 kwietnia 2012 r., czyli po dacie wejścia w życie ustawy o ochronie praw nabywców lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, objęte są obowiązkiem przyjmowania wpłat przez dewelopera na rachunek powierniczy. Deweloper ma bowiem obowiązek przyjmować na ten rachunek wpłaty tytułem nabycia nieruchomości.
W sytuacji, gdy deweloper popadnie w kłopoty finansowe, odzyskanie wpłaconych pieniędzy przez nabywcę będzie łatwiejsze. Taki właśnie cel przyświecał twórcom ustawy deweloperskiej.