Zaloguj się
Radon to naturalny pierwiastek promieniotwórczy występujący w naturze w postaci gazu. Ponieważ jest cięższy od powietrza, gromadzi się w piwnicach i na niższych kondygnacjach budynków. Jest niebezpieczny dla zdrowia i życia w przypadku długotrwałego przebywania w podwyższonym stężeniu, ale w łatwy sposób można się przed nim zabezpieczyć.
Z tego artykułu dowiesz się:
-
Gdzie występuje radon?
-
Jaki jest bezpieczny poziom stężenia radonu w powietrzu?
-
Jak radon wpływa na organizm człowieka?
-
Jak zmierzyć poziom radonu w domu?
-
W jaki sposób ograniczyć stężenia radonu w domu?
Gdzie występuje radon?
| Radon, bezbarwny i bezwonny radioaktywny gaz szlachetny, powstający z promieniotwórczego rozpadu uranu, występuje głównie w obszarach zbudowanych ze skał granitowych, takich jak np. Sudety w Polsce i kilkanaście innych regionów. |
Radon został odkryty w 1900 roku. Jest bezbarwnym i bezwonnym radioaktywnym gazem szlachetnym. Radon powstaje w wyniku promieniotwórczego rozpadu radu, a rad jest skutkiem promieniotwórczego rozpadu uranu. Uran w naturalny sposób występuje w skałach, w różnym stężeniu.
Radon największych ilościach występuje na obszarach, na których podłoże jest zbudowane ze skał granitowych. W Polsce jest to głównie obszar Sudetów i Przedgórza Sudeckiego. Podwyższone stężenie występuje również w województwach:
- dolnośląskim, w okolicach Dzierżoniowa, Jeleniej Góry, Kłodzka, Kamiennej Góry, Lubania, Lwówka Śląskiego, Polkowic, Trzebnicy, Wałbrzycha, Ząbkowic Śląskich, Zgorzelca i Złotoryi,
- podkarpackim, w okolicach Rzeszowa, Jasła, Leska, Krosna, Mielca i Sanoka,
- świętokrzyskim, w okolicach Kielc, Opatowa i Skarżyska-Kamiennej,
- śląskim, w okolicach Cieszyna i zagłębia węglowego,
- opolskim, w okolicach Nysy i Prudnika,
- oraz na Lubelszczyźnie w pobliżu Tomaszowa.
Jaki jest bezpieczny poziom stężenia radonu w powietrzu?
| Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby średnie stężenie radonu w budynkach nie przekraczało 100 bekereli na metr sześcienny powietrza. W Polsce maksymalne dopuszczalne średnioroczne stężenie tego gazu ustalono na poziomie 300 Bq/m³. |
Radon jest około ośmiu razy cięższy od powietrza, więc najczęściej występuje w zagłębieniach terenu, kopalniach i jaskiniach. W wyniku różnicy ciśnień przedostaje się jednak z wnętrza ziemi na powierzchnię. Wystarczy, że w piwnicy budynku będzie panować niewielkie podciśnienie, aby radon został zassany do jej wnętrza. Gaz przedostaje się przez pęknięcia i szczeliny, studzienki kanalizacyjne i kanały z kablami, a także przez grunt, żwir lub gruz. W zamkniętych pomieszczeniach może przez to powstawać wysokie, niebezpieczne stężenie.
Radon może być też obecny w materiałach budowlanych, a nawet w wodzie pitnej.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby w budynkach średnie stężenie radonu nie przekraczało poziomi 100 bekereli (Bq) na metr sześcienny powietrza. W Polsce maksymalne średnioroczne stężenie tego gazu zostało określone na poziomie 300 Bq/m sześcienny. Jednak już przy stężeniach od 100 do 300 Bq należy podjąć działania w celu ograniczenia ilości radonu zgromadzonego w pomieszczeniach.
Jak radon wpływa na organizm człowieka?
| Radon, będący drugą główną przyczyną raka płuc po paleniu papierosów, według szacunków WHO odpowiada za 3-14% przypadków tego nowotworu w Polsce. Ryzyko zachorowania zależy od stężenia radonu w powietrzu i czasu ekspozycji. |
Dla naszego zdrowia większym zagrożeniem do samego radu są produkty powstałe w wyniku jego rozpadu. Jako izotop promieniotwórczy rozpada się na inne szkodliwe dla nas izotopy, które również są promieniotwórcze. Dodatkowo jego pochodne łączą się z aerozolami i wnikają na naszego układu oddechowego.
Według WHO radon jest drugim, po paleniu papierosów, powodem raka płuc. Według krajowych szacunków odpowiada on za od 3 do 14 proc. przypadków nowotworów płuc w Polsce.
Ryzyko zachorowania zależy od stężenia niebezpiecznego gazu w powietrzu oraz od czasu przebywania w pomieszczeniach o podwyższonej ilości radonu w atmosferze. Wdychane przez nas cząstki mogą się zatrzymywać w górnych partiach układu oddechowego lub nabłonku płuc. Organizm usuwa je w tym przypadku w ciągu kilku godzin. Najbardziej niebezpieczne są najmniejsze cząstki zawarte we wdychanych aerozolach. Przedostają się one głęboko, do pęcherzyków płucnych, gdzie mogą zalegać przez kilka miesięcy, a nawet lat. W tym czasie dochodzi do napromieniowania organów wewnętrznych, czego skutkiem jest m.in. rozwój nowotworów.
Jak zmierzyć poziom radonu w domu?
| Aby zmierzyć poziom radonu w domu, stosuje się niewielkie czujniki, których detektory wysyła się do laboratorium. |
Pomiary można zrealizować, umieszczając w pomieszczeniach niewielkie czujniki. Cząstki emitowane przez radon powodują radiacyjne uszkodzenia specjalnego materiału znajdującego się wewnątrz detektora. Po kilku tygodniach pomiarów czujniki odsyła się do laboratorium, które sprawdza poziom uszkodzeń i w ten sposób możliwe jest określenie stężenia gazu.
W jaki sposób ograniczyć stężenia radonu w domu?
| Aby ograniczyć stężenie radonu w domu, należy już na etapie budowy zadbać o odpowiednie uszczelnienie i zagęszczenie gruntu, stosować materiały budowlane wysokiej jakości i zapewnić właściwą wentylację, szczególnie w starszych budynkach. |
O zabezpieczeniu przed radonem warto pomyśleć już na etapie budowy domu. Powinniśmy zadbać o dobre zagęszczenie gruntu pod budynkiem, wybierać tylko dobrej jakości materiały budowlane oraz dokładnie uszczelnić podłogę najniższej kondygnacji w budynku. W celu zabezpieczenia szczelin i pęknięć oraz zniwelowania porów w materiale, przez które może przenikać gaz można zastosować specjalną papę wzmocnioną folią aluminiową i tworzywem sztucznym. Wzmocniona struktura izolacji zwiększa jej odporność na pęknięcia.
Odwierty pod pompy ciepła powinny być oddalone od budynku, a drzwi od piwnicy powinny być szczelne, aby gaz nie przedostawał się na wyższe kondygnacje.
W przypadku starszych budynków konieczne jest zapewnienie właściwej wentylacji pomieszczeń oraz regularne inspekcje w celu wykrycia i usunięcia pęknięć. Podłoże najniższej kondygnacji może zostać dodatkowo uszczelnione poprzez wykonanie dodatkowej wylewki betonowej. Połączenia między ścianami a podłogą należy uszczelnić dodatkowo elastyczną folią poliuretanową lub pianą izolacyjną. W przypadku ścian wykonanych z materiałów porowatych można nałożyć na ich powierzchnię żywicę epoksydową lub farbę wodoodporną.
Na terenach szczególnie narażonych na występowanie radonu nie powinno się adaptować piwnic na mieszkania ani pomieszczenia gospodarcze takie, jak warsztaty, w których przez dłuższy czas będą przebywać ludzie.
Dowiedz się więcej:
- Jak zadbać o jakość powietrza w domu?
- Jak sprawdzić jakość powietrza w mieszkaniu?
- Jak budownictwo jednorodzinne wpływa na zanieczyszczenie powietrza?
- Jak sprawdzić, czy normy hałasu są przekroczone?
Niniejsze opracowanie ma jedynie charakter informacyjny. Jego treść nie stanowi porady prawnej, podatkowej, finansowej czy z zakresu obrotu nieruchomościami. W celu uzyskania profesjonalnego wsparcia, skonsultuj się ze specjalistą: https://www.nieruchomosci-online.pl/agenci.html
Maciej Jurgielewicz - Umysł interdyscyplinarny, sprawnie łączący analityczne i syntetyczne myślenie, którym wyraz daje w słowie pisanym jako specjalista ds. marketingu treści i strateg marketingu. Realizuje projekty wymagające zarówno biznesowej praktyczności, jak i wyobraźni. Od 2010 r. związany z portalem Nieruchomosci-online.pl. Członek zespołu redakcyjnego bloga Nieruchomosci-online.pl.
