Ślad węglowy budynku to suma emisji gazów cieplarnianych przez niego wytwarzanych w całym cyklu życia. Ślad węglowy mierzy się w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla CO2eq.
Co to jest ślad węglowy budynku?
Szacuje się, że obecnie budynki odpowiadają za ok. 38 proc. światowej emisji gazów cieplarnianych ( w tym 28 proc. stanowi ich eksploatacja, a 10 proc. – zużycie energii do produkcji materiałów i technologii). Określanie śladu węglowego na różnych etapach budowy i użytkowania budynków umożliwia ustalenie, w jaki sposób można zmniejszyć wspomnianą emisję.
Całkowity ślad węglowy budynku – z czego się składa?
Operacyjny ślad węglowy wynika bezpośrednio z eksploatacji budynku i związanego z nią zużycia energii (np. na oświetlenie, wentylację, ogrzewanie, klimatyzację). Szacuje się, że stanowi ok. 60-70 proc. całkowitego śladu węglowego budynku.
Wbudowany ślad węglowy wiąże się z przepływem materiałów budowlanych w całym cyklu życia budynku, np. w czasie budowy, przebudowy, rozbiórki. Stanowi ok. 30-40 proc. całkowitego śladu węglowego budynku.
Części wbudowanego śladu węglowego:
- wejściowy ślad węglowy – związany z procesem budowy (wydobycie surowców, produkcja materiałów, transport materiałów, wznoszenie budynku);
- ślad węglowy końca życia – łączy się z rozbiórką bądź wyburzeniem, transportem odpadów oraz ich utylizacją.
Cykl życia budynku
Cykl życia budynku podlegający analizie pod kątem śladu węglowego (LCA – Life Cycle Assessment) składa się z następujących faz:
- faza wyrobu (wejściowy ślad węglowy);
- faza wznoszenia (wejściowy ślad węglowy);
- faza użytkowania (wbudowany i operacyjny ślad węglowy);
- faza końca życia (wbudowany ślad węglowy).
W analizie uwzględnia się także to, co wychodzi poza cykl życia budynku, np. recykling i ponowne użycie materiałów.
Jak zmniejszyć ślad węglowy budynku?
Obecnie dąży się do maksymalnego obniżenia śladu węglowego budynków, czyli ich dekarbonizacji. W tym celu zastępuje się tradycyjne źródła energii odnawialnymi i stosuje się rozwiązania minimalizujące zużycie energii na różnych etapach cyklu życia budynku. Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków stanowi, że począwszy od 31 grudnia 2020 r. nowe budynki muszą być projektowane jako NZEB (nearly zero energy buildings – budynki o niemal zerowym zużyciu energii).
Przykładem technologii zmniejszającej ślad węglowy (przede wszystkim operacyjny) są budynki pasywne, czyli takie, które cechują się skrajnie niskim zapotrzebowaniem na ogrzewanie (15kWh/(m2 ·rok)). Osiąga się to poprzez maksymalne wykorzystanie energii ze środowiska (m.in. położenie w nasłonecznionym miejscu, orientację budynku na południe, duże przeszklenia, bardzo dobrą termoizolacyjność, stosowanie pomp ciepła i wentylacji z rekuperacją).