Służebność osobista to prawo rzeczowe, które polega na obciążeniu nieruchomości na rzecz oznaczonej osoby fizycznej. Różnica między służebnością osobistą a służebnością gruntową dotyczy osoby właściciela. Przy służebności osobistej jest to osoba wyznaczona, a przy służebności gruntowej - każdy właściciel danej nieruchomości.

Co to jest służebność osobista?

Służebność osobista jest prawem terminowym. Jej wygaśnięcie następuje w momencie śmierci osoby uprawnionej. Co ważne, to prawo nie przechodzi do masy spadkowej, ale osoba posiadająca służebność mieszkaniową może ustalić z właścicielem nieruchomości, że po jego śmierci prawo przejdzie na jego dzieci, małżonka lub rodziców. Służebności osobistej nie można się pozbyć oraz nie można przenosić uprawnień z niej wynikających. Ponadto służebności nie otrzymuje się na podstawie zasiedzenia. Natomiast, jeśli osoba, która posiada takie prawo nie respektuje zasad i działa na niekorzyść nieruchomości, właściciel danego mieszkania może wystosować wniosek o zmianę prawa na rentę.

Co ciekawe, zakres i obowiązki osoby posiadającej służebność osobistą oparte są na lokalnych zwyczajach oraz zasadach społecznego współżycia, i są ustalane jednostkowo. Służebność osobista może brzmieć identycznie jak zasady służebności gruntowej, jednak może też zostać wyznaczony sztywny zakres prawa, dotyczący np. przychodu czy czerpania wody. Bardzo ważne jest to, że służebności osobistej nie może przekazać osobie prawnej, jedynie osoba fizyczna ma możliwość otrzymać takie prawo. Ustanowienie służebności odbywa się na podstawie umowy obu stron, która może być konsekwencją relacji prawnych, np. umowy darowizny. Najczęściej jednak jest to umowa indywidualna. Umowa jest bezpieczniejsza, gdy oświadczenie właściciela nieruchomości będzie przygotowane w formie aktu notarialnego.

Najważniejsze jednak jest, aby umowa jasno wskazała, jaki rodzaj służebności jest ustanowiony. Domniemanie jest niedopuszczalne przy tego typu dokumentach. Charakter ustanowionej służebności - gruntowej bądź osobistej - musi również wynikać z dołączonych do umowy oświadczeń. Służebność osobista w niektórych przypadkach ustanawia się na mocy orzeczenia sądu. Następują to m.in. przy dzieleniu spadku, zniesieniu współwłasności, podziale majątku wspólnego lub na żądanie uprawnionego z tytułu umowy przyrzeczonej. Jest jeszcze jedna sytuacja, która umożliwia odgórne ustanowienie służebności osobistej, mowa o sytuacji powodującej szkody bądź niedogodności dla właścicieli sąsiednich nieruchomości. Wówczas wydawana jest odpowiednia decyzja administracyjna, co zostało określone w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

W Polsce służebność osobista najczęściej dotyczy mieszkania, rzadko chodzi o większą nieruchomość. Prawo to umożliwia mieszkanie w wyznaczanym lokalu, czyli swobodne zajmowanie wszelkich pomieszczeń do snu, wypoczynku, spożywania posiłków, itd. Umowa powinna szczegółowo określić co zapewnia prawo służebności osobistej, aby w przyszłości nie dochodziło do sporów rodzinnych, które są dość częstym zjawiskiem. Na postawie art. 302 Kodeksu Cywilnego wynika, że służebność mieszkania pozwala na wspólne korzystanie ze wszystkich pomieszczeń i dostępnych w nich urządzeń gospodarstwa domowego. Nie ma możliwości, aby służebność osobista została nadana z zasiedzenia.

Dowiedz się więcej:

• Czy można przekazać mieszkanie umową służebności?

• Jakie są zasady służebności osobistej?

• Czy mieszkanie ze służebnością można kupić na kredyt?

Zespół Nieruchomosci-online.pl - Nieruchomosci-online.pl to portal ogłoszeniowy z największą liczbą ofert nieruchomości z całej Polski – w największych miastach i w mniejszych gminach. To tu szybko i wygodnie znajdziesz mieszkanie, dom lub działkę, które będą dopasowane do Twoich potrzeb i możliwości finansowych, przy całkowitym braku reklam. Tu zyskasz pełny obraz rynku, a w podjęciu trafnej decyzji pomogą Ci najdokładniej zaprezentowane nieruchomości i kompleksowa baza wiedzy. Portal plasuje się na najwyższych pozycjach w wyszukiwarce Google. Dzięki temu odwiedza go ok. 3 mln poszukujących miesięcznie.