Stan nieruchomości zgodnie z Ustawą o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.), art. 4 oznacza stan zagospodarowania, stan prawny, stan techniczno-użytkowy, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, a także stan otoczenia nieruchomości, w tym wielkość, charakter i stopień zurbanizowania miejscowości, w której nieruchomość jest położona.
Co to jest stan nieruchomości?
Stan techniczno-użytkowy nieruchomości opisuje jej lokalizację, charakterystykę, działki, jej otoczenie i bezpośrednie sąsiedztwo, ewentualne ograniczenia oraz uzbrojenie, czyli stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej. Należy przez to rozumieć wszystkie niezbędne media, jakie doprowadzone muszą być do nieruchomości. Są to urządzenia sieci przemysłowej i związane z nimi obiekty świadczące usługi w zakresie energetyki, dostarczania ciepła, wody, usuwania ścieków i odpadów, transportu i tym podobnych.
Stan prawny nie ma jasnej definicji w przepisach. W art. 4 pkt 17 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (DzU z 2015 r., poz. 1774 z późn. zm.), zwanej dalej UGN, ustawodawca określił „stan prawny” nieruchomości, jako jeden z elementów składający się na stan nieruchomości. W tej samej ustawie, w art. 113 ust. 6, zdefiniowano pojęcie „nieuregulowanego” stanu prawnego nieruchomości. Zgodnie z tym przepisem „przez nieruchomość o nieuregulowanym stanie prawnym rozumie się nieruchomość, dla której ze względu na brak księgi wieczystej, zbioru dokumentów albo innych dokumentów nie można ustalić osób, którym przysługują do niej prawa rzeczowe”.
W świetle tych przepisów przez stan nieuregulowany trzeba rozumieć, że nie ma ustalonego podmiotu mającego prawo rzeczowe do wskazanej nieruchomości. Przed zakupem nieruchomości warto zatem ustalić jak ten stan wygląda.
Jak sprawdzić stan nieruchomości?
W pierwszej kolejności należy zweryfikować księgi wieczyste, prowadzone przez właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości Sąd Rejonowy. Należy sprawdzić zgodność zapisów w księdze z aktualnym stanem prawnym nabywanej nieruchomości. Sprawdzając księgę wieczystą uzyskać można informacje na temat dokładnego położenia, powierzchni oraz sposobu korzystania z nieruchomości, kto jest właścicielem nieruchomości i na jakiej podstawie został dokonany wpis w tym miejscu (umowa sprzedaży, darowizny, zamiany, postanowienie sądu, itp). Kolejną rzeczą, jaką się dowiemy, jest czy nieruchomość obciążona jest prawami osób trzecich, choć nie zawsze zapisy te są w księdze dokonane. W księdze będą też zapisy odnośnie tego, jaki jest stan hipoteki, czyli czy ciążą na nieruchomości jakieś zobowiązania.
Jeśli dla nieruchomości nie została założona księga wieczysta, dokumentem potwierdzającym własność będzie akt notarialny zakupu lub darowizny, lub orzeczenie sądu o nabyciu spadku.
W przypadku nieruchomości gruntowej należy sprawdzić, jakie jest jej przeznaczenie w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego oraz stopień zurbanizowania miejscowości, w której nieruchomość jest położona.
Informacje dotyczące zagospodarowania przestrzennego uzyskamy w urzędzie gminy lub urzędzie miasta. Jeżeli gmina nie posiada obowiązującego planu miejscowego, należy złożyć wniosek o uzyskanie warunków zabudowy. Po ich otrzymaniu będzie wiadomo, w jaki sposób można będzie zagospodarować działkę i jaki budynek na niej zbudować.