Architektura mieszkaniowa dzieli się na dwie podstawowe kategorie, czyli budownictwo jedno- i wielorodzinne. W ich ramach można z kolei wyróżnić typy budynków w zależności od usytuowania przestrzennego.
Jakie są typy budynków mieszkalnych?
Budynki mieszkalne dzielą się na jednorodzinne i wielorodzinne. W pierwszej kategorii występują typy takie jak dom wolnostojący, bliźniak, dom szeregowy, atrialny i grupowy. W budownictwie wielorodzinnym, ze względu na dostęp do mieszkań i układ komunikacyjny wewnątrz budynku, wyróżniamy wieżowce, wille miejskie, klatkowce, korytarzowce oraz galeriowce. |
Jakie są rodzaje budownictwa jednorodzinnego?
W ramach pierwszej kategorii wyróżniamy dom jednorodzinny wolnostojący, który ma bryłę zupełnie niezależną od pozostałej zabudowy.
Następnym typem jest dom w zabudowie bliźniaczej. Można w nim wyodrębnić dwa mieszkania. Jedna ze ścian zewnętrznych budynku przylega do drugiego budynku, natomiast pozostałe trzy są usytuowane zupełnie swobodnie. Wbrew powszechnej opinii, dwie połowy budynku nie muszą być lustrzanym odbiciem, choć najczęściej są identyczne ze względów estetycznych.
Kolejnym typem domu jest dom jednorodzinny w zabudowie szeregowej, gdzie dwie ściany zewnętrzne przylegają do sąsiednich budynków, a budynek dzieli działkę na dwie części. Budynki szeregowe mogą tworzyć ciągi od trzech do kilkunastu obiektów.
Jeszcze innym typem zabudowy jest dom jednorodzinny w zabudowie atrialnej. Jest to dom, który, w skrajnym przypadku, nie posiada w ogóle żadnych elewacji zewnętrznych, a jest on doświetlony przez atrium. W umiarkowanej strefie klimatycznej budynki atrialne przylegają do sąsiednich dwiema lub trzema ścianami zewnętrznymi.
Ostatnim typem zabudowy jednorodzinnej jest zabudowa grupowa (gniazdowa), w której, podobnie jak w zabudowie szeregowej, budynki przylegają do siebie ścianami, a skupione są wokół wspólnego placu, który stanowi jedną przestrzeń wspólną. Kluczowym elementem jest usytuowanie kuchni, której okno zawsze powinno wychodzić na wspólny plac.
Jakie są rodzaje budownictwa wielorodzinnego?
W polskich miastach dominuje jednak budownictwo wielorodzinne. W jego ramach często są spotykane wieżowce z tak zwanej wielkiej płyty, zbudowane w latach 60. i 70. Są to budynki wielokondygnacyjne, w których mieszkania są skupione wokół centralnego pionu komunikacyjnego, który zawiera co najmniej jedną klatkę schodową. Budynki punktowe są popularnie nazywane wieżowcami. Bryłę wieżowca, lecz jednak inny standard, reprezentuje sobą tak zwana willa miejska. Jest to nowoczesny wariant punktowca, gdzie na każdej kondygnacji znajduje się tylko jedno mieszkanie lub apartament, zaś jego wyraz architektoniczny zbliża go wyraźnie do budynku jednorodzinnego.
Najpopularniejszym typem architektury mieszkaniowej w polskich miastach oraz w miastach całego tzw. bloku wschodniego, są klatkowce, czyli budynki, w których dostępne z klatek schodowych jednostki zestawione są w ciąg, a na każdej kondygnacji znajdują się dwa bądź trzy mieszkania z oknami wychodzącymi na obie zewnętrzne elewacje oraz ewentualnie na dalsze mieszkania. Taką formę posiada większość bloków, które do tej pory stanowią główny typ polskich osiedli, szczególnie na przedmieściach.
Innym rodzajem bloków są korytarzowce, czyli budynki wielorodzinne, w których mieszkania są dostępne z przebiegającego centralnie korytarza. Mieszkania te są zatem doświetlone jednostronnie albo posiadają układ split levels (kondygnacje zazębiają się, są przesunięte względem kondygnacji w innej części budynku).
Ostatni typ to galeriowce, gdzie mieszkania są dostępne z tak zwanych galerii, czyli z otwartego ciągu komunikacyjnego.
Dowiedz się więcej:
-
Jakie wady i zalety mają domy w zabudowie szeregowej?
-
Na jakiej podstawie wyodrębniane są lokale w budynkach?
-
Co warto wiedzieć, zanim kupisz dom?