Umowa dożywocia ma na celu zapewnienie finansowego bezpieczeństwa osobom starszym. Jest rodzajem umowy cywilnoprawnej, określonym w kodeksie cywilnym. Na jej podstawie jedna ze stron zobowiązuje się do przeniesienia własności nieruchomości na drugą stronę, za co druga strona (nabywca) zobowiązuje się do zapewnienia dożywotniego utrzymania tej osoby (zbywcy).

Czym jest umowa dożywocia?

W związku z tym, że dotyczy ona przeniesienia własności nieruchomości, musi być sporządzona w formie aktu notarialnego i zawarta przed notariuszem. Inna jej forma powoduje, że umowa jest nieważna. Wraz z przeniesieniem własności nieruchomości następuje jej obciążenie prawem dożywocia.

Ustawodawca wprowadził ją do systemu prawnego w celu zapewnienia funkcji alimentacyjnej dla osób starszych, będących właścicielami nieruchomości, które chcą poprawić swoją sytuację materialną albo potrzebują opieki. Jest to również alternatywna dla darowizny, która ma nad nią tą przewagę, że zabezpiecza interesy zbywcy, gwarantując mu określone świadczenia oraz możliwość mieszkania w tym samym lokalu do końca życia.

Osobą, wobec której druga strona zobowiązuje się do dożywotniego utrzymania, może być wyłącznie osoba fizyczna. Natomiast drugą stroną umowy dożywocia może być dowolny podmiot. Umowa taka może zostać rozszerzona również na rzecz osób bliskich osobie uprawnionej, a nawet ustanowiona wyłącznie na ich rzecz. Prawo to wygasa wraz ze śmiercią dożywotnika (osoby uprawnionej), jest bowiem prawem majątkowym osobistym, niezbywalnym, nie podlega więc dziedziczeniu.

W umowie należy dokładnie określić, jakie świadczenia będą przysługiwały osobie uprawnionej. W jej ramach można zastrzec, że dożywotnik będzie do końca życia mieszkał w zbywanym mieszkaniu. Nabywca natomiast może zostać zobowiązany do zapewnienia mu ubrania, wyżywienia, opłacenia mediów, pomocy w chorobie, pielęgnowania, albo mieszkania w innym miejscu. W zamian ze te świadczenia staje się on właścicielem nieruchomości. Umowa dożywocia może zostać zmieniona w następujących sytuacjach:

• jeżeli stosunki między stronami zmienią się na tyle, że kontynuowanie umowy będzie zbyt uciążliwe dla obu z nich,
• gdy nabywca nieruchomości będący stroną umowy sprzeda nieruchomości osobie trzeciej.

Ze względu na swój charakter, który z reguły wiąże się z dużym stopniem zażyłości między nabywcą nieruchomości a dożywotnikiem, umowa taka może zostać zmieniona przez sąd. Każda ze stron ma prawo wystąpienia o wprowadzenie zmian. Po ich dokonaniu umowa dożywocia zmienia się w dożywotnią rentę. Rozwiązane umowy natomiast może nastąpić tylko w nadzwyczajnych sytuacjach. Żądać tego może nabywca nieruchomości, albo dożywotnik będący zbywcą. Prawa takiego nie mają osoby trzecie będące dożywotnikami, czyli np. osoby bliskie zbywcy, na rzecz których ustanowiono prawo dożywocia.

Sprzedaż nieruchomości obciążonej prawem dożywocia wymaga bardziej skomplikowanej procedury niż sprzedaż bez takiego obciążenia. Są tu dwie możliwości:

• sprzedaż nieruchomości z dożywociem – obowiązki związane z dożywociem przechodzą na nowego nabywcę; w takiej sytuacji nabywca nie może ingerować w umowę dożywocia, natomiast dożywotnik może wnioskować o zamianę dożywocia na rentę;
• sądowa ingerencja w umowę dożywocia – sąd może zamienić dożywocie na rentę na rzecz dożywotnika bądź rozwiązać umowę dożywocia.

Tak czy inaczej obciążenie nieruchomości dożywociem może znacząco utrudnić sprzedaż. Dlatego takie nieruchomości mają ceny niższe niż ich wartość rynkowa.

Dowiedz się więcej:

• W jaki sposób można przekazać mieszkanie osobie z rodziny?

• Co sprawdzić przed zakuem mieszkania z rynku wtórnego?

• Co warto wiedzieć o zakupie mieszkania ze służebnością osobistą?

Tu znajdziesz idealną nieruchomość

Powiedz nam, czego szukasz

Mieszkanie
 

Dom
 

Działki
 

Lokal
użytkowy

Budynek
użytkowy

Znajdź idealną nieruchomość dla siebie

Poszukajmy

Zespół Nieruchomosci-online.pl - Nieruchomosci-online.pl to portal ogłoszeniowy z największą liczbą ofert nieruchomości z całej Polski – w największych miastach i w mniejszych gminach. To tu szybko i wygodnie znajdziesz mieszkanie, dom lub działkę, które będą dopasowane do Twoich potrzeb i możliwości finansowych, przy całkowitym braku reklam. Tu zyskasz pełny obraz rynku, a w podjęciu trafnej decyzji pomogą Ci najdokładniej zaprezentowane nieruchomości i kompleksowa baza wiedzy. Portal plasuje się na najwyższych pozycjach w wyszukiwarce Google. Dzięki temu odwiedza go ok. 3 mln poszukujących miesięcznie.