Układ, wyposażenie i wystrój kuchni zależy w znacznym stopniu od miejsca, którym dysponujemy, od naszego trybu życia, a także oczywiście od możliwości finansowych. Poniżej przedstawiamy porady dla osób, które chcą urządzić kuchnię od zera lub wyremontować bądź przerobić istniejącą.

1. Kuchnia otwarta czy zamknięta?

To pierwsza decyzja, którą będziemy musieli podjąć – zwykle już na etapie wyboru mieszkania. Nowe mieszkania deweloperskie w większości mają aneksy kuchenne. W takiej sytuacji wystrój kuchni musi współgrać z aranżacją połączonego z nią pokoju. Z kolei w starszych budynkach dość często można trafić na kuchnie zamknięte, w osobnych pomieszczeniach. Warto też zwrócić uwagę, czy mieszkanie daje możliwość przeróbki na wypadek, gdybyśmy jednak zmienili zdanie (ściana między kuchnią a pokojem nie nośna, tylko działowa, co umożliwia jej wyburzenie; i odwrotnie, możliwość funkcjonalnego wydzielenia kuchni i ewentualnego postawienia ścianki).

Kuchnia otwarta

Kuchnie otwarte są wciąż modne. Jedną z ich zalet jest wizualne powiększenie przestrzeni mieszkania. Kuchnia taka sprawdzi się u osób, dla których gotowanie jest czynnością towarzyską i które nie chcą w tym czasie tracić kontaktu z domownikami czy gośćmi. Rodzice małych dzieci podkreślają, że taki układ kuchni pozwala im wykonywać prace domowe, a jednocześnie obserwować, co robi dziecko.

Zasadniczą wadą kuchni otwartych jest to, że wszystko, co odbywa się w kuchni, automatycznie oddziałuje także na przestrzeń połączonego z nią pokoju. Trudno uniknąć roznoszenia się kuchennych zapachów, nawet jeśli mamy okap dobrej jakości. Korzystanie ze sprzętu AGD może przeszkadzać domownikom w relaksie. Bywa to szczególnie kłopotliwe, gdy pokój połączony z kuchnią pełni także funkcję sypialni. Poza tym otwarta kuchnia ma ograniczenia, jeśli chodzi o aranżację, gdyż musi współgrać z resztą wystroju mieszkania. Wymaga też wyjątkowej dbałości o porządek. Nie można sobie pozwolić na pozostawianie nieumytych naczyń w zlewie czy produktów spożywczych na blacie, gdyż cały czas je widać z pokoju.

Kuchnia zamknięta

Jeśli chodzi o zalety kuchni zamkniętej, pozwala ona na większą swobodę w zakresie doboru mebli i sprzętu AGD. Możemy sobie pozwolić na zupełnie inny styl niż w pozostałych pomieszczeniach. Poza tym łatwiej rozplanować przestrzeń w sposób ergonomiczny, np. ustawić sprzęty na zasadzie trójkąta roboczego czy umieścić dłuższy blat.

Kuchnia zamknięta nie narzuca nam tak dużych wymagań w zakresie utrzymywania porządku jak otwarta. Jeśli nie mamy czasu bądź chęci na zmywanie naczyń zaraz po posiłku, możemy zamknąć drzwi, a goście nie będą musieli oglądać bałaganu. Można też sobie pozwolić na pozostawianie drobiazgów na blacie.

Przebywając w kuchni zamkniętej nie można stale obserwować, co robią małe dzieci, ale z drugiej strony można skuteczniej utrudnić im dostęp do przedmiotów, którymi mogłyby zrobić sobie krzywdę (np. do gorącej płyty kuchennej czy noży w szufladach).

Wadą kuchni zamkniętej, zwłaszcza takiej z wejściem z korytarza, jest trudniejsza komunikacja. Zwykle trzeba pokonywać większą odległość przenosząc gorące potrawy i brudne naczynia. Osoba pracująca w kuchni może też czuć się odizolowana od reszty domowników. Jednak nie dla wszystkich jest to wadą – są osoby, które podczas gotowania potrzebują ciszy i skupienia się.

Zamknięta kuchnia wymaga też większego metrażu, więc nie w każdym mieszkaniu da się wygospodarować miejsce na jej urządzenie. Aby była odpowiednio doświetlona i wentylowana, musi też mieć okno. Niestety do tej pory spotyka się tzw. ślepe kuchnie, zwłaszcza w starszych budynkach. W takich wypadkach lepiej otworzyć kuchnię na pokój, jeśli jest to technicznie możliwe.

Kompromis

Oba powyżej przedstawione rozwiązania mają zarówno wady, jak i zalety. Jeśli żaden z wymienionych czynników nie wyda nam się ważniejszy niż inne i nie możemy podjąć decyzji, możliwe jest też wyjście kompromisowe. Kuchnia może być jedynie częściowo otwarta, oddzielona od pokoju meblem, przepierzeniem bądź ścianką. Praktycznym rozwiązaniem, choć sprawdzającym się raczej w większych wnętrzach, jest wyspa kuchenna.

Innym wariantem są osobne pomieszczenia, ale z bezpośrednim przejściem, np. z drzwiami przesuwnymi, które pozwalają na modyfikowanie przestrzeni. Przez to w razie potrzeby kuchnia może być zarówno otwarta, jak i zamknięta. Można też, jak wspomnieliśmy wcześniej, uwzględnić możliwość przebudowy – rozebrania ścianki działowej lub jej postawienia.

2. Wyposażenie kuchni

Wielu z nas jeszcze pamięta czasy, gdy kuchnie były bardzo do siebie podobne. Ograniczony wybór mebli i sprzętów zmuszał do kupna tego, co się trafiło w sklepie, a nie tego, co nam się podobało i pasowało do naszych potrzeb. Na szczęście obecnie mamy do wyboru rozmaite warianty mebli kuchennych i AGD, które da się dopasować do niemal każdej przestrzeni i niemal każdego gustu.

Meble kuchenne

Jeśli chodzi o meble, możemy wybierać między gotowymi zestawami szafek lub meblami na wymiar, dobieranymi indywidualnie do naszej kuchni. Meble gotowe są zwykle tańsze. Sprawdzają się najlepiej w pomieszczeniach większych, o typowym kształcie. Dostępne są też zestawy do samodzielnego montażu, które w razie przeprowadzki można łatwo zdemontować i przewieźć do innego mieszkania. Dają pewne możliwości modyfikacji, lecz nie są to możliwości nieograniczone. Dlatego jeśli nasza kuchnia jest bardzo mała lub nietypowa, a nam zależy na maksymalnym wykorzystaniu przestrzeni, lepiej wybrać meble na wymiar.

Ceny mebli na wymiar są zróżnicowane i zależą m.in. od liczby elementów i od surowców, z jakich zostały wykonane. Firmy specjalizujące się w takich meblach zajmują się też doradztwem i pomagają w doborze poszczególnych elementów. Mamy tutaj bardzo dużą swobodę i możemy zrealizować wizję kuchni z naszych marzeń. Jednak nawet w wersji budżetowej takie meble są droższe niż gotowe, zwłaszcza że wymagają specjalistycznego montażu, którego koszt trzeba doliczyć do ceny. Poza tym takie meble są przystosowane do określonego pomieszczenia, więc w razie wyprowadzki nie możemy ich zabrać ze sobą. Jednak gotowa zabudowa kuchenna może być argumentem za wyższą ceną mieszkania, jeśli będziemy chcieli je sprzedać.

Blaty kuchenne

Blaty kuchenne mogą być wykonane z różnych tworzyw, różniących się właściwościami i ceną. Blat jest narażony na kontakt z różnymi czynnikami, które mogą spowodować jego uszkodzenie. Istotne jest więc, by był odporny na wysoką temperaturę, zarysowania i odkształcenia, a także łatwy do utrzymania w czystości.

Blaty laminowane są bardzo popularne, głównie ze względu na przystępne ceny. Są one dostępne w ogromnym wyborze wykończeń, więc każdy znajdzie coś dla siebie. Laminat jest odporny na ścieranie, na plamienie i na działanie środków chemicznych. Blaty laminowane są łatwe w montażu. Jednak problemem jest tu nieodporność na zarysowania, a także brak możliwości naprawiania uszkodzeń – zniszczona płyta nadaje się tylko do wymiany.

Popularne są również blaty drewniane, które nadają kuchni ciepły klimat. Są łatwe w renowacji – w razie potrzeby można je szlifować, lakierować i malować. Jednak nie są odporne na plamienie, odbarwienia i zarysowania, a niektóre rodzaje drewna źle znoszą wilgoć. Dlatego do kuchni najlepiej wybrać wytrzymałe i wodoodporne drewno egzotyczne.

Blaty kamienne (zwłaszcza granitowe) są niemal niezniszczalne. Są odporne na wilgoć, zarysowania i wysoką temperaturę. Powoli się nagrzewają, więc mogą się znajdować w pobliżu kuchenek. Aby były odporne na plamienie, wymagają impregnacji. Zaleca się też ich czyszczenie za pomocą odpowiednich preparatów, gdyż pod wpływem niektórych środków chemicznych (np. zawierających kwasy) matowieją. Małe uszkodzenia można naprawić przez zeszlifowanie i wypełnienie ubytków. Takie blaty mają też ponadczasowy wygląd i pasują do różnych stylów wyposażenia kuchni. Ich wadą jest wysoka cena. Wymagają też specjalistycznego montażu.

Blaty z konglomeratu wytwarzane są również z kamienia, ale w formie zmielonej, połączonego z żywicą epoksydową. Do ich produkcji wykorzystuje się różne rodzaje kamienia, więc blat będzie miał takie właściwości jak kamień, z którego konglomerat został wykonany. Są odporne na temperaturę, wilgoć i zarysowania. Dają też duże możliwości, jeśli chodzi o wygląd, gdyż do konglomeratu można dodawać rozmaite składniki, w tym barwniki. Blaty mogą mieć różne kształty (także dopasowane do kuchni niestandardowych) i różne grubości. Są przy tym lżejsze od blatów z litego kamienia oraz nieco tańsze, choć nadal dość kosztowne.

Szafki kuchenne

Fronty szafek kuchennych również mogą być wykonane z wielu materiałów różniących się wyglądem i właściwościami. Najczęściej spotykane są fronty z płyty MDF pokryte folią, melaminą bądź farbą. MDF daje duże możliwości, jeśli chodzi o kształty i wzory. Takie fronty są niedrogie i dość wytrzymałe, lecz uszkodzenia powłoki zewnętrznej prowadzą do odkształcania się płyty.

Innym popularnym i niedrogim materiałem jest płyta wiórowa. Fronty z płyty są również niedrogie i dostępne w wielu kolorach i wzorach. Muszą jednak być odpowiednio zabezpieczone (polakierowane), gdyż same w sobie są mało odporne.

Fronty drewniane są efektowne i wytrzymałe. Ich cena, wygląd i właściwości zależą od rodzaju drewna, dlatego zaleca się wybór gatunków twardszych i bardziej odpornych na wilgoć, które nie będą się odkształcały.

Coraz bardziej popularne stają się fronty szklane, choć raczej tylko do górnych szafek. Wyglądają efektownie i pasują do niemal każdej aranżacji. Warto jednak wybrać szkło hartowane, gdyż zwykłe szkło jest mało odporne na uszkodzenia.

Zwróćmy też uwagę na mechanizm otwierania drzwiczek do szafek. Najpopularniejsze i najtańsze są mechanizmy skrzydłowe. Jednak nie wszędzie są one wygodne w użytkowaniu – na przykład w narożnikach, gdy nie da się otworzyć dwóch par drzwiczek jednocześnie, albo gdy mebel jest szeroki, a otwarte drzwiczki skrzydłowe zajmują dużo miejsca i wyglądają nieproporcjonalnie. W takich miejscach bardziej sprawdzają się drzwiczki uchylne, choć są one droższe. Innym rozwiązaniem, wygodnym, choć kosztownym, są drzwiczki żaluzjowe. Nie wymagają dodatkowego miejsca przed szafką, a stopień otwarcia drzwiczek można regulować. Kolejna możliwość to drzwiczki przesuwne na prowadnicach.

Ważne jest też właściwe zagospodarowanie wnętrz szafek. Organizację miejsca na małej przestrzeni bardzo ułatwią systemy cargo. Gdy korzystamy z tradycyjnych szafek z półkami bez możliwości wysunięcia, a zwłaszcza gdy są one głębokie, nieraz trudno dotrzeć do przedmiotów znajdujących się w głębi. Natomiast dzięki systemom cargo rzeczy są widoczne i łatwo dostępne, a wąskie przestrzenie między meblami mogą być bardziej efektywnie wykorzystane. Z kolei przechowywanie drobnych przedmiotów w szufladach ułatwią specjalne wkłady do szuflad – organizery.

Urządzenia AGD

Wybór sprzętu AGD będzie zależał od warunków w naszej kuchni (ilość miejsca, rodzaj mebli), ale także od naszych potrzeb i przyzwyczajeń. Zwykle jest to kompromis między tym, co jest dla nas ważne, a tym, na co możemy sobie pozwolić (zarówno pod względem pieniędzy, jak i przestrzeni).

Pierwsza decyzja to wybór między sprzętem do zabudowy a wolnostojącym. Zależy on od ilości dostępnego miejsca w kuchni, od mebli kuchennych, które już mamy lub chcemy mieć, a także od rozmieszczenia przyłączy. Do małych kuchni z meblami na wymiar nieraz dobiera się AGD przystosowane do zabudowy, choć nie znaczy to, że niektóre sprzęty nie mogą być wolnostojące, jeśli takie nam się podobają i jeśli się zmieszczą. Nieraz widuje się aranżacje z zabudowaną kuchenką i zmywarką, a obok znajduje się wolnostojąca lodówka. Jeśli meble nie uwzględniają sprzętów do zabudowy, wybierzemy urządzenia wolnostojące i ustawimy je po prostu w wolnych miejscach umożliwiających ich podłączenie. Jest to zatem kwestia indywidualna.

Jeśli chodzi o wygląd samych sprzętów, wśród tzw. dużego AGD nie ma większego wyboru. Wzornictwo zależy ściśle od marki. Czasem mamy do dyspozycji kilka wariantów kolorystycznych, ale przeważnie jest to wybór między białym, srebrnym i czarnym. Nieliczni producenci mają w swojej ofercie także inne barwy czy np. stylistykę retro. Bardziej fantazyjne bywają urządzenia małe, np. ekspresy do kawy czy czajniki bezprzewodowe.

Energooszczędność AGD

Energooszczędność urządzeń AGD ma duże znaczenie, gdyż przekłada się na niższe rachunki za energię elektryczną. Najbardziej istotna jest w przypadku lodówek, gdyż spośród urządzeń elektrycznych w gospodarstwie domowym to one zużywają najwięcej energii – ze względu na to, że cały czas pracują. Nowoczesne lodówki energooszczędne zużywają kilkakrotnie (nawet do 10 razy) mniej energii elektrycznej niż urządzenia sprzed 30-40 lat. Jednak nawet nowe sprzęty mają różne oznaczenia. Co one oznaczają?

Wymóg określania klas energetycznych jest regulowany przez Ustawę z dnia 14 września 2012 r. o obowiązkach w zakresie informowania o zużyciu energii elektrycznej przez produkty wykorzystujące energię (z uwzględnieniem nowelizacji z 2015 r.). Klasy wyznacza się poprzez obliczenie stosunku rocznego zużycia energii przez urządzenie do standardowego zużycia energii przez urządzenia tego typu.

Na obecnie sprzedawanych urządzeniach znajdują się etykiety energetyczne z paskami pokazującymi klasy. Zwykle spotyka się skalę siedmiu klas, od D do A+++. Jednak pełna skala jest dziesięcioklasowa – uwzględnia także E, F i G, choć te ostatnie klasy odnoszą się do urządzeń przestarzałych i bardzo nieefektywnych. Obok znajduje się strzałka oznaczająca klasę energetyczną danego urządzenia. Obecnie produkowane urządzenia zwykle należą do klas oznaczonych literą A, A+, A++ bądź A+++. Jeśli za punkt wyjścia przyjmiemy urządzenia klasy A, przyjmuję się, że sprzęt klasy A+ zużywa do 25 proc. mniej energii, sprzęt klasy A++ do 40 proc. mniej energii, a sprzęt klasy A+++ do 60 proc. mniej energii.

Czy zakup urządzenia energooszczędnego się opłaca? Należy się liczyć z tym, że im wyższa klasa energetyczna, tym wyższa cena. Jednak koszt się zwraca, choć czas, po którym to następuje, zależy od rodzaju urządzenia, jego wielkości, warunków, w jakich pracuje (np. lodówek nie powinno się stawiać w pobliżu źródeł ciepła), a także zwyczajów użytkowników. Poza tym różnice cenowe między klasami A i A+ oraz A+ i A++ nie są zwykle duże, natomiast urządzenia klasy A+++ bywają już zdecydowanie bardziej kosztowne.

Kuchenki i płyty grzewcze

Gdy wybieramy kuchenkę, zwróćmy uwagę przede wszystkim na sposób zasilania. Mamy tu wybór między kuchenkami gazowymi, elektrycznymi i gazowo-elektrycznymi.

Za kupnem kuchni gazowej przemawia niższy koszt zużycia gazu w porównaniu z energią elektryczną, a także niższy koszt samego urządzenia. Palniki gazowe pozwalają na gotowanie w niemal każdym naczyniu. Jednak jeśli piekarnik jest również gazowy, jego wadą jest nierównomierne ogrzewanie naczyń – tylko od spodu, więc łatwiej o przypalenie potrawy. Trudniej jest też uzyskać ściśle określoną temperaturę. Wskazuje się też, że kuchnie gazowe są mniej bezpieczne od elektrycznych. Mamy do czynienia z otwartym ogniem, więc łatwiej o poparzenie. Poza tym istnieje ryzyko nieszczelności instalacji. Nie wszędzie też istnieje możliwość podłączenia do sieci gazowej. Jednak można korzystać z wymiennych butli gazowych na propan-butan po wymianie dysz.

Kuchnie elektryczne są droższe, a koszt zużycia prądu jest również wyższy niż gazu. Jednak uznaje się je za bezpieczniejsze niż gazowe. Obecnie już rzadko korzysta się z kuchenek z wystającymi żeliwnymi elementami grzewczymi na płycie. Coraz bardziej popularne są płyty ceramiczne i indukcyjne. Piekarnik elektryczny zapewnia równomierne ogrzewanie potraw i łatwiejsze uzyskanie pożądanej temperatury. Zwykle możemy wybierać między kilkoma, a nawet kilkunastoma ustawieniami. Piekarnik powinien mieć grzałkę górną i dolną oraz termoobieg. Przydatna jest też możliwość włączenia tylko grzałki górnej albo tylko dolnej, a także funkcja grilla.

Dość popularne są też kuchnie gazowo-elektryczne, w których na płycie grzewczej znajdują się palniki gazowe (zwykle cztery), natomiast piekarnik jest zasilany prądem. Koszt samych urządzeń tego typu oraz ich użytkowania jest nieco wyższy niż w przypadku kuchni zasilanych wyłącznie gazem, ale niższy niż kuchni wyłącznie elektrycznych.

Skoncentrujmy się teraz na samych płytach grzewczych, które można kupić również jako osobne urządzenia, bez piekarnika. Jak wspomniano, jeszcze czasem spotyka się płyty elektryczne starego typu, z elementami grzewczymi z żeliwa. Są one najtańsze w zakupie, ale najdroższe w eksploatacji. Nie są też bardzo wygodne w użytkowaniu – długo pozostają gorące i trudniej utrzymać je w czystości niż płyty pozbawione wystających elementów.

Płyty ceramiczne mają estetyczny wygląd i są łatwe w czyszczeniu. Są energooszczędne, gdyż dobrze przylegają do naczyń i równomiernie je ogrzewają. Nowoczesne płyty mają też różne czujniki i zabezpieczenia, przez co są bezpieczne w użytkowaniu. Jednak dość długo się nagrzewają i długo pozostają gorące po wyłączeniu.

Najnowocześniejsze i najbezpieczniejsze są płyty indukcyjne. Nawet po dłuższym gotowaniu nie są gorące, więc można ich używać bez ryzyka poparzenia. Są też najbardziej wydajne pod względem energetycznym, gdyż nagrzewają garnki dopiero przy kontakcie z nimi. Wymagają specjalnych naczyń z ferromagnetycznym dnem – dlatego kupując garnki czy patelnie trzeba zwrócić uwagę, czy mają symbol indukcji. Jeśli płyta ma wydzielone pola grzewcze, średnica naczyń musi do nich pasować – być taka sama lub mniejsza. Jeśli jest większa, płyta nie wykrywa garnka i nie działa.

Okapy

Dobry okap jest niezbędny zwłaszcza w kuchni otwartej, gdyż zapobiega rozchodzeniu się zapachów kuchennych po całym mieszkaniu. Okap powinien gwarantować efektywną wymianę powietrza, a zarazem pracować jak najciszej. Zaleca się okapy, które umożliwiają wymianę całego powietrza w kuchni co najmniej dziesięć razy na godzinę, a przy tym zachowują poziom hałasu poniżej 55 dB (A).

Jeśli chodzi o zasadę działania, do wyboru mamy wyciągi i pochłaniacze. Wyciąg pracuje w układzie otwartym – zasysa powietrze i wypuszcza je na zewnątrz. Jest podłączony do przewodu kominowego. Pochłaniacz pracuje w układzie zamkniętym – pobiera powietrze, oczyszcza je, a następnie wdmuchuje z powrotem do pomieszczenia. W pochłaniaczach znajdują się filtry, które powinny być co pewien czas wymieniane. Obecnie pochłaniacze są częściej instalowane niż wyciągi, gdyż w wielu mieszkaniach nie ma możliwości podłączenia do przewodu kominowego.

Kształt okapu i miejsce montażu zależy od wielkości i wyposażenia kuchni. Okapy podszafkowe są niewielkie i jak nazwa wskazuje, montuje się je pod jedną z górnych szafek, choć można też bezpośrednio do ściany. Nadają się nawet do najmniejszych kuchni, ale nie są bardzo wydajne. Okapy przyścienne (kominowe) są często spotykane, dość wydajne i tanie w eksploatacji. Montuje się je przy ścianie. Mają komin, w którym kryje się rura odprowadzająca zanieczyszczone powietrze do szybu wentylacyjnego. Są zwykle duże i wymagają sporo miejsca w kuchni. Okapy wyspowe są podobne do przyściennych i też wymagają połączenia z otworem wentylacyjnym. Montuje się je na suficie, więc mogą się znajdować na środku kuchni. Jak nazwa wskazuje, umieszcza się je nad płytami grzewczymi umieszczonymi na tzw. wyspach. Ich wady to wysoka cena i duży rozmiar. Okapy teleskopowe są przeznaczone do zabudowy. Można je wysuwać i chować. Nie zajmują dużo miejsca i są dość wydajne.

Lodówki i zamrażarki

Wybór lodówki jest sprawą bardzo indywidualną. Zależy od kilku czynników – m.in. dostępnego miejsca, liczby domowników, częstotliwości gotowania i przyrządzania zakupów, a także upodobań kulinarnych.

Jak wspomnieliśmy, lodówka może być do zabudowy lub wolnostojąca. Jest to zależne od ilości miejsca w kuchni, od istniejących lub planowanych mebli oraz od tego, czy bardzo zależy nam na spójnym wyglądzie kuchni. Lodówki do zabudowy są zwykle płytsze i mają mniejszą pojemność, podczas gdy wśród modeli wolnostojących zdarzają się naprawdę duże i pojemne.

Ważny jest dobór wielkości i pojemności lodówki. Osobom mieszkającym samotnie bądź często jadającym poza domem wystarczy mała. Jeśli dysponują one niewielką ilością miejsca, np. w kawalerce, mogą rozważyć zakup lodówki podblatowej. Jest ona niezbyt droga i zużywa niewiele prądu. Takie lodówki sprawdzają się też np. w hotelach czy domach studenckich. Przyjmuje się, że lodówka dla jednej osoby o przeciętnych potrzebach powinna mieć pojemność 120 l (podblatowe i do zabudowy miewają mniejszą), natomiast na każdego kolejnego domownika dodaje się do tego 30 l. Dla dużej rodziny bądź dla osób robiących rzadko duże zakupy może być przydatna lodówka nawet o pojemności 240 l.

Najpopularniejsze lodówki to chłodziarko-zamrażarki. Są one podzielone na część chłodzącą i komorę z temperaturami ujemnymi (zamrażalnik). Lodówki jednodrzwiowe mają niewielki zamrażalnik umieszczony na górze. Dla singli lub małych rodzin są one przeważnie wystarczające. Nieco większe są lodówki typu kombi, z komorą chłodziarki na górze i zamrażalnikiem na dole. Obie komory są zbliżonej wielkości, ewentualnie dolna nieco mniejsza. Dużym rodzinom i osobom potrzebującym przechowywać większą ilość zapasów, a jednocześnie dysponującym dużą ilością miejsca, poleca się lodówki side-by-side, które są właściwie dwoma urządzeniami w jednym. Po jednej stronie znajduje się duża chłodziarka, po drugiej pojemna zamrażarka. Takie modele są też nieraz wyposażone w kostkarkę do lodu oraz barek na napoje.

Istotne są też proporcje między chłodziarką a zamrażarką. Zdarzają się duże lodówki z bardzo małą komorą zamrażalnikową, a z drugiej strony niewielkie lodówki, w których połowę zajmuje zamrażalnik. Wybór zależy od tego, jak często robimy zakupy – jeśli rzadziej, więcej rzeczy będziemy mrozić. Większa komora zamrażalnika przyda się też osobom, które gotują dużą ilość potraw na zapas albo lubią się zaopatrywać w mrożone półprodukty.

W sprzedaży spotyka się też same chłodziarki bez funkcji mrożenia i same zamrażarki. Chłodziarki mogą się sprawdzić np. w hotelach czy domkach letniskowych, gdzie żywność przechowuje się krótko i nie ma potrzeby jej mrożenia. Jednak do zastosowań domowych mogą się okazać niewystarczające. Zamrażarki wolnostojące obecnie kupuje się rzadziej, jako uzupełnienie już posiadanej lodówki. Zamrażarki skrzyniowe są najbardziej efektywnym urządzeniem tego typu – można w nich uzyskać najniższe temperatury i najdłużej przechowywać żywność. Jednak zajmują one dużo miejsca.

Zmywarki

Jeszcze kilkanaście lat temu zmywarki w polskich domach były rzadkością. Dzisiaj są powszechnie używane, a wiele osób nie wyobraża sobie bez nich życia. Są wygodne, oszczędzają nasz czas i zmniejszają zużycie wody.

Wielkość i pojemność zmywarki powinna być dobrana do liczby osób w gospodarstwie domowym, ilości miejsca w kuchni, a także do zwyczajów domowników. Zwróćmy uwagę, że pojemność zmywarki określa się w kompletach naczyń. Przez komplet rozumie się tu zestaw zawierający po 1 sztuce z każdego rodzaju naczyń i sztućców: talerz głęboki, talerz na drugie danie, talerz deserowy, filiżanka, szklanka, kieliszek do wina, nóż, widelec, łyżka, łyżeczka.

Najmniejsze są zmywarki kompaktowe, przypominające nieco wyglądem mikrofalówki. Żaden z ich wymiarów nie przekracza 55 cm. Jeśli istniejąca zabudowa meblowa nie uwzględnia miejsca na zmywarkę, niektóre modele można ustawić nawet na blacie. Takie zmywarki są dobrym rozwiązaniem do małych mieszkań i małych gospodarstw domowych (dla 1-2 osób). Mieści się w nich maksymalnie 6 kompletów naczyń. Nieco większe są zmywarki 45 cm. Mieszczą one zwykle 8-10 kompletów naczyń. Są zwykle wystarczające dla pary lub małej rodziny. Z kolei zmywarki 60 cm mieszczą kilkanaście kompletów naczyń i są polecane dla większych rodzin bądź dla osób, które często przyjmują gości. Jeśli wahamy się między dwiema pojemnościami zmywarki, zawsze warto postawić na tę większą, jeśli ilość miejsca w kuchni na to pozwala.

Zwróćmy też uwagę na inne cechy wpływające na ekonomiczność zmywarki i komfort jej użytkowania. Kwestia energooszczędności i klas energetycznych została już omówiona wcześniej. Zmywarki umożliwiają zwykle wybór między programami energooszczędnymi, ale wolniejszymi, i programami szybszymi, ale zużywającymi więcej prądu i wody. Przydaje się też program umożliwiający umycie jedynie połowy wsadu. Nie musimy wtedy czekać, aż zmywarka cała się zapełni, a zużycie wody i prądu zostanie dostosowane do ilości naczyń.

Poza energooszczędnością, w przypadku zmywarek określa się także efektywność zmywania. Oznacza się ją literami od A do G, w zależności od tego, jak zmywarka radzi sobie z trudnymi zabrudzeniami. Niektóre zmywarki mają specjalne strefy do naczyń bardziej i mniej zabrudzonych.

Innym oznaczeniem jest klasa suszenia, również oznaczana literami od A do G. Jeśli chodzi o dostępne technologie suszenia, możliwe jest kilka: suszenie kondensacyjne, gdy woda skrapla się na tylnej ścianie komory; statyczne, które polega na podniesieniu temperatury wewnątrz i wyparowaniu wody; wentylator, powodujący ruch ciepłego powietrza; zeolit – minerał pochłaniający wilgoć.

Inne przydatne funkcje to np. blokada przed otwarciem przez dzieci; regulacja twardości wody i dostosowywanie do niej zużycia tabletek i nabłyszczacza; program cichy umożliwiający mycie naczyń w nocy; opóźniony start – możliwość ustawienia zmywania na określoną godzinę; system chroniący przed zalaniem w razie awarii urządzenia.

Zlewozmywaki

Zlewozmywak jest niezbędny w każdej kuchni, nawet jeśli mamy zmywarkę. Należy dopasować jego wielkość do naszych potrzeb, ale także wybrać odpowiedni materiał.

Osobom, które mają zmywarkę i raczej nie potrzebują zmywać ręcznie, wystarczy zlewozmywak jednokomorowy lub 1,5-komorowy. Ten drugi rodzaj ma dodatkową, małą komorę pomocniczą, w której można np. umyć warzywa i owoce. Zlewozmywak dwukomorowy jest niezbędny, gdy w domu nie ma zmywarki, więc zmywanie jest wykonywane ręcznie.

Jeśli chodzi o sposób montowania zlewozmywaka, do wyboru mamy zlewozmywaki nakładane na blat kuchenny, wpuszczane w blat lub pod nim podwieszane. Zlewy nakładane są łatwe w montażu, ale trudniej utrzymać je w czystości, gdyż resztki jedzenia mogą się dostać w szpary przy brzegach zlewozmywaka. Zlewozmywaki wpuszczane w blat są dostępne w największej liczbie modeli. Są one łatwe do utrzymania w czystości, gdyż powierzchnia blatu pozostaje równa, bez szczelin i wystających rantów. Zlewy podwieszane montuje się na podobnej zasadzie jak wpuszczane w blat, lecz od dołu. Przez to każda komora może być montowana osobno.

Jeśli chodzi o tworzywo, obecnie najczęściej spotyka się zlewozmywaki ze stali szlachetnej. Stal szlachetna ma domieszkę chromu i niklu. Jest łatwa do utrzymania w czystości oraz odporna na działanie detergentów, wysokie temperatury i uderzenia. Niestety na powierzchni takich zlewozmywaków łatwo powstają zacieki od wody.

Zlewozmywaki emaliowane kiedyś były bardzo popularne. Obecnie nadal się je spotyka, choć mają już mniej nabywców. Ich plusem jest niska cena. Emalia jest łatwa do utrzymania w czystości, ale po dłuższym użytkowaniu ściera się i rysuje. Łatwo też ją uszkodzić przy mocniejszym uderzeniu. Niektóre preparaty czyszczące (zawierające kwasy) niszczą powierzchnię emalii. Staje się ona matowa, a zabrudzenia i osady łatwo w nią wnikają.

Właściwości zlewozmywaków z tworzyw sztucznych zależą od rodzaju tworzywa. Są one dość odporne na zarysowania, ale wrażliwe na wysokie temperatury, więc do takich zlewozmywaków nie można wstawiać rozgrzanych naczyń.

Zlewozmywaki ceramiczne są odporne na zarysowania i bardzo wysoką temperaturę, łatwe do utrzymania w czystości. Są jednak zdecydowanie droższe od stalowych czy wykonanych z tworzyw.

Zlewozmywaki granitowe są również dość kosztowne, ale praktycznie niezniszczalne, odporne na wysokie temperatury, uszkodzenia mechaniczne i działanie środków czyszczących. Są bardzo ciężkie, na co trzeba zwrócić uwagę przy montażu.

Zlewozmywaki z kompozytu (konglomeratu) są wykonane z połączenia minerałów (granitu, kwarcu, krzemu) z żywicami syntetycznymi. Wyglądem i odpornością konglomerat przypomina naturalny kamień – jest wytrzymały na wysokie temperatury i uderzenia. Jeśli tworzywo zawiera więcej żywic, zlewozmywak jest bardziej błyszczący, ale i mniej odporny na zarysowania.

3. Ciąg roboczy w kuchni – rozmieszczenie sprzętów

Odpowiednie ustawienie mebli i urządzeń kuchennych zapewnia wygodę i ergonomię pracy, a nawet oszczędność energii. I odwrotnie – złe ustawienie może stać się utrapieniem i zniechęcać do korzystania z kuchni.

Prawidłowy ciąg roboczy polega na tym, że sprzęty są ustawione w takiej kolejności, w jakiej odbywają się prace w kuchni. Najpierw zwykle wyjmujemy produkty z lodówki, później je myjemy, a na koniec smażymy lub pieczemy.

Lodówkę najlepiej ustawić z dala od źródeł ciepła, takich jak kuchenka czy grzejnik. W przeciwnym razie użytkowanie lodówki będzie nieekonomiczne, gdyż zużyje ona więcej prądu dla utrzymania odpowiedniej temperatury.

Za lodówką (jeśli miejsce na to pozwala) dobrze jest umieścić blat pomocniczy. Miejsce to przyda się do wykładania produktów, które zamierzamy włożyć do lodówki lub tych, które właśnie z niej wyjęliśmy. Blisko lodówki powinien się znajdować zlewozmywak, w którym będziemy myć produkty po wyjęciu z lodówki, a przed przyrządzaniem potraw.

Między zlewozmywakiem a kuchenką najlepiej umieścić główny blat roboczy, który powinien mieć co najmniej 60 cm długości. W miarę możliwości lepiej nie umieszczać płyty grzejnej tuż przy zlewozmywaku. Bezpośrednie położenie ich koło siebie grozi zalaniem płyty. Poza tym, gdy zamierzamy coś smażyć na płycie, przypadkowe pryśnięcie wodą na rozgrzaną patelnię zawierającą olej może spowodować oparzenie.

Następnym elementem w ciągu powinna być kuchenka. Przy niej dobrze jest umieścić szafki na garnki, by było wygodnie do nich sięgać. Jeśli wystarczy nam miejsca, za kuchenką warto zaplanować jeszcze jeden niewielki blat, do odstawiania usmażonych lub upieczonych potraw.

Magdalena Krukowska - Od 2016 r. związana z portalem Nieruchomosci-online.pl. Należy do zespołu redakcyjnego bloga Nieruchomosci-online.pl, gdzie współtworzy strategię contentową, odpowiada za dobór treści, zajmuje się tworzeniem i optymalizacją publikacji, a także kontaktami z autorami i ekspertami ds. nieruchomości. W przeszłości prowadziła szkolenia z j. angielskiego.