W 2022 z uwagi na trwającą pandemię koronawirusa i wynikające z tego problemy finansowe wielu Polaków, rząd oraz banki postanowili wyjść naprzeciw kredytobiorcom oferując im wakacje kredytowe, czyli odroczenie w spłacie rat. Obecnie rozważane jest przedłużenie działania tego mechanizmu. Jednak zanim zdecydujemy się z niego skorzystać, warto dokładnie poznać zasady.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym są wakacje kredytowe?

• Jakie są zasady wakacji kredytowych?

• Kto kontroluje wdrażanie wakacji kredytowych?

• Co sprawdzić przed skorzystaniem z wakacji kredytowych?

• Co wpłynęło na sytuację kredytobiorców?

• Na jakich zasadach wakacje kredytowe zostały przedłużone?

Czym są „wakacje kredytowe”?

Obowiązkowa kwarantanna, zamknięcie wielu sklepów, restauracji i punktów usługowych, a także drastycznie zmniejszona liczba zleceń spowodowały, że wiele osób, w tym przedsiębiorców, stanęło przed widmem utraty płynności finansowej. Jednak stałe zobowiązania, w tym raty kredytów, pozostają bez zmian. Brak płatności w terminie grozi wypowiedzeniem umowy kredytu, a w efekcie nawet egzekucją komorniczą. Banki jednak przygotowały dla swoich klientów wyjście z tej trudnej sytuacji i umożliwiają im odroczenie spłaty rat, czyli tak zwane wakacje kredytowe.

Pandemia COVID-19 była niespotykanym dotąd wstrząsem dla gospodarki, a wiele osób z tego powodu z dnia na dzień albo straciło swoje przychody, albo osiągało je w znacznie mniejszej niż dotąd wysokości. Niewiele gospodarstw domowych dysponowało oszczędnościami pozwalającymi na bezstresowe przeżycie trudnego okresu, dlatego też opóźnienia w spłacie bieżących zobowiązań były nieuniknione.
Przedstawiciele sektora bankowego na spotkaniu z prezydentem Andrzejem Dudą dyskutowali o możliwych rozwiązaniach, które mogłyby wspomóc kredytobiorców w tym trudnym czasie. Banki zostały zobowiązane do wypracowania rozwiązań, mających umożliwić zdalną komunikację z klientami. W rozmowach brała udział także Komisja Nadzoru Finansowego, która rekomendowała zastosowanie zmian niewymagających wprowadzania w drodze ustawy.

Zasady „wakacji kredytowych”

16 marca 2020 roku Związek Banków Polskich przedstawił wypracowane w drodze rozmów 15 banków propozycje. Instytucje te zobowiązały się do:

• umożliwienia kredytobiorcom odroczenia spłat rat kapitałowo – odsetkowych lub rat kapitałowych na 3 miesiące przy jednoczesnym wydłużeniu o ten sam okres łącznego czasu spłaty zobowiązania pod warunkiem przedłużenia okresu obowiązywania zabezpieczenia spłaty kredytu, stosując przy tym rozwiązania dopuszczane przepisami, a także procedury maksymalnie uproszczone,
• udzielania pomocy przedsiębiorcom dotkniętym skutkami pandemii, którzy na koniec roku 2019 posiadali zdolność kredytową, i którym w najbliższym czasie upływa termin odnowienia istniejącego finansowania, może ono zostać odnowione na 6 miesięcy na wniosek klienta,
• wprowadzenie odroczenia spłat rat leasingowych analogicznie jak spłat rat kredytów,
• odroczenie wpłat należnych na podstawie factoringu,
• niepobierania opłat i prowizji za przyjęcie i rozpatrzenie wniosków dotyczących zawieszenia spłat rat kapitałowo-odsetkowych lub rat kapitałowych,
• przygotowanie się na wypadek potrzeby uruchomienia krótkoterminowych kredytów dla przedsiębiorców dotkniętych skutkami COVID-19,
• udział w pracach, które pozwolą na podwyższenie maksymalnej kwoty przy płatności bezdotykowej do 100zł,
• podjecie wraz z Fundacją Polska Bezgotówkowa działań mających na celu zainstalowanie dodatkowych urządzeń POS w miejscach realizacji transakcji płatniczych.

Banki otrzymały wytyczne odnośnie odroczenia spłat rat kredytowych, jednak szczegółowe rozwiązania wypracowały indywidualnie. Wśród nich spotkać można:

• zawieszenie spłaty części kapitałowej raty przy opłacaniu tylko odsetek z wydłużeniem okresu kredytowania lub bez,
• zawieszenie spłaty części odsetkowej raty bez wydłużenia okresu spłaty kredytu,
• zawieszenie spłaty części odsetkowej raty z wydłużeniem okresu kredytowania o miesiące korzystania ze wsparcia,
• zawieszenie spłaty rat z wydłużeniem okresu kredytowania,
• zawieszenie spłaty rat bez wydłużenia okresu kredytowania, co spowoduje wzrost później spłacanych rat i ogólnych kosztów kredytu.

Kto to kontroluje?

Kontrolę nad wprowadzanymi przez banki rozwiązaniami rozpoczął między innymi Rzecznik Finansowy, który zwrócił się do banków z prośbą o przekazanie informacji o procedurach, jakie dotyczą odroczenia terminu spłaty. Sprawdzany jest tu mechanizm oferowanych wakacji kredytowych, jakiej części raty dotyczą (czy tylko kapitału czy również odsetek), jakie warunki musi spełnić kredytobiorca, aby z tej ofert skorzystać. Klienci banków sygnalizowali bowiem, że nie zawsze mają możliwość zapoznania się z treścią aneksu do umowy kredytowej, na podstawie którego miałoby się odbyć odroczenie spłaty, przed jego podpisaniem. Banki posiadają jednak narzędzia, aby umożliwić im zapoznanie się z treścią takiego dokumentu, chociażby przesyłając go drogą bankowości elektronicznej.

Rzecznik Finansowy nie może jednak analizować treści poszczególnych umów zawieranych z klientami, dlatego poprosił banki o przedstawienie proponowanych klientom rozwiązań.

„Chcemy sprawdzić na jakich warunkach banki proponują klientom możliwość odroczenia spłaty kredytu. To ważne, bo część klientów obawia się skorzystania z tej oferty. Chodzi tu głównie o frankowiczów, którzy niepokoją się, że podpisując aneks do umowy zablokują sobie możliwość dochodzenia prowadzenia postępowania sądowego związanego z abuzywnością niektórych zapisów Będziemy analizować wpływające dokumenty również pod tym kątem. W razie dostrzeżenia takich zapisów, będziemy podejmowali działania systemowe np. informując UOKiK”

- wyjaśnia Mariusz Golecki, pełniący funkcję Rzecznika Finansowego.

Zanim odroczysz - poznaj warunki!

Komisja Nadzoru Finansowego natomiast apelowała do klientów banków, aby przed podpisaniem umowy o odroczenie dokładnie przeczytać jej warunki. Nie zawsze bowiem wyjście to jest korzystniejsze, dlatego warto rozważyć pozostanie przy bieżących harmonogramie spłaty. KNF przestrzegało jednocześnie banki, aby nie wykorzystały obecnej sytuacji i nie wprowadzały rozwiązań sprzecznych z zasadami współżycia społecznego.

„Klient musi mieć świadomość tego, że rozwiązanie to może nie być zupełnie bezkosztowe. Może być więc tak, że kredytobiorcy bardziej będzie się opłacało obsługiwać kredyt niż go zawiesić. Dlatego gorąco apeluję do klientów banków, aby czytali uważnie i analizowali oferty banków ws. wakacji kredytowych, zanim podejmą jakiekolwiek decyzje”

– wskazuje Jacek Jastrzębski, przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego.

Wojna, inflacja i stopy procentowe

Niestety na pandemii problemy kredytobiorców się nie skończyły. Po niej wybuchła wojna w Ukrainie, co przełożyło się na globalne turbulencje gospodarcze, których skutkiem były problemy z dostawami produktów i surowców, olbrzymi wzrost cen, a w efekcie inflacji. Ponadto, aby jej przeciwdziałać NBP regularnie przez kilka miesięcy podnosiło stopy procentowe, co przełożyło się na drastyczny wzrost rat kredytów hipotecznych. Do tego stopnia, że kredytobiorcy musieli płacić kwoty 2-3 razy wyższe niż przed podwyżkami. To nie był jednak koniec dodatkowych wydatków, w tym czasie mocno wzrosły również ceny prądu, gazu i opału, co postawiło osoby posiadające kredyt hipoteczny w bardzo trudnej sytuacji.

Wakacje kredytowe przedłużone

20 września 2023 roku Mateusz Morawiecki poinformował, że wakacje kredytowe zostaną przedłużone na cały 2024 rok. Na razie szczegóły tej decyzji nie są znane. Wiadomo jednak, że tym, co się zmieni, będzie wprowadzenie kryterium dochodowego dla kredytobiorców, ale nie wiadomo jeszcze, do jakiego progu dochodowego będzie można skorzystać z odroczenia spłaty rat kredytu.

Tu znajdziesz idealną nieruchomość

Powiedz nam, czego szukasz

Mieszkanie
 

Dom
 

Działki
 

Lokal
użytkowy

Budynek
użytkowy

Znajdź idealną nieruchomość dla siebie

Poszukajmy

Dowiedz się więcej:

• Co wpływa na oprocentowanie kredytu hipotecznego?
• Jak WIBOR wpływa na koszt kredytu?
• Kto może skorzystać z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców?

Niniejsze opracowanie ma jedynie charakter informacyjny. Jego treść nie stanowi porady prawnej, podatkowej, finansowej czy z zakresu obrotu nieruchomościami. W celu uzyskania profesjonalnego wsparcia, skonsultuj się ze specjalistą: https://www.nieruchomosci-online.pl/agenci.html

Magdalena Mróz-Jurgielewicz - Specjalistka z zakresu prawa (ukończone studia na kierunku prawo i administracja, doświadczenie zawodowe w kancelarii radców prawnych). Swoją wiedzę wykorzystuje w pracy w Zespole Windykacji Procesowej jednego z największych banków, gdzie zajmuje się zagadnieniami z zakresu prawa i postępowania cywilnego. Interesuje się rynkiem nieruchomości i kwestiami związanymi z szeroko pojętym prawem nieruchomości.