Wielka płyta to określenie funkcjonujące w polskiej przestrzeni mieszkaniowej od wielu lat. Mianem wielkiej płyty nazywa się prefabrykowany element konstrukcyjny, który stosuje się do specjalistycznej budowy bloków mieszkalnych i innych nieruchomości. Tym, co charakteryzuje budynki z wielkiej płyty, jest surowa elewacja oraz betonowa konstrukcja nieruchomości z żelbetonowymi wzmocnieniami.
Co to jest wielka płyta?
Wielka płyta to technologia budowlana oparta na prefabrykowanych płytach betonowych, umożliwiająca szybkie wznoszenie bloków mieszkalnych. W Polsce była powszechnie stosowana od lat 50. do 90. XX w. Zrezygnowano z niej ze względu na problemy z termoizolacją i wysokie koszty budowy. Współcześnie stosuje się prefabrykaty do mniejszych elementów konstrukcyjnych. |
Jednorodny i stały układ budynków umożliwiał szybką realizację kolejnych budowli. Prace przyspieszało też stosowanie gotowych układów i systemów instalacyjnych. Pierwsze domy z wielkiej płyty pojawiły się w Holandii po I wojnie światowej, następnie w Berlinie. W latach trzydziestych nastąpił duży wzrost zainteresowania konstrukcjami z wielkiej płyty, których bardzo wiele wybudowano we Francji, Szwecji i Finlandii. Jednak zaledwie 40 lat później w Europie Zachodniej zaprzestano budowy bloków z wielkiej płyty, gdyż transport ciężki stał się zbyt kosztowny.
W czasie, gdy inne państwa rezygnowały z wielkiej płyty, w Polsce budownictwo mieszkaniowe korzystało niemal wyłącznie z tej technologii. Pierwszy budynek z wielkiej płyty został oddany do użytku w 1957 roku w Warszawie. Najpierw korzystano przede wszystkim z systemu zamkniętego, czyli każda ze ścian w mieszkaniu była nośna, więc jakiekolwiek zmiany w układzie mieszkania wiązały się z naruszeniem stabilności konstrukcyjnej. Pod koniec lat sześćdziesiątych zmieniono metodę na OWT-67, co wiązało się z budową większych bloków i użyciem dodatkowych modułów do budowy całego budynku.
Następne lata również przyniosły unowocześnienia w technologii wielkiej płyty. Cieńsze kanały stropowe, poprzeczne ściany nośne z żelbetonu oraz trójwarstwowe ściany zewnętrzne, izolowane wełną mineralną. W takim systemie zbudowano m.in. wiele budynków Osiedla Ustronie w Radomiu. Jednakże ze względu na konieczność wykorzystywania ciągnika balastowego oraz żurawia, a także zaostrzenie wymogów dotyczących termoizolacji, realizacja kolejnych inwestycji przestała być opłacalna. Konieczne było docieplanie budynków grubymi warstwami styropianu, przytwierdzanymi do elewacji. Wielka płyta była podatna na uszkodzenia brzegów, a powstałe szczeliny bardzo trudno było uzupełnić. Również łączenia płyt trudno było właściwie uszczelnić przed wpływem czynników zewnętrznych.
Nieustannie rosnące koszty budowy w technologii wielkiej płyty doprowadziły do całkowitej rezygnacji z tej metody w latach dziewięćdziesiątych. Aktualnie z wielkiej płyty korzysta się do tworzenia elementów konstrukcyjnych, np. stropów. Powszechne jest też stosowanie wielkogabarytowych elementów z płyt stropowych, ale technicznie nie jest to wielka płyta, gdyż skład tego elementu konstrukcyjnego różni się od tych, jakie wykorzystywano do budowy budynków z wielkiej płyty.
Dowiedz się więcej:
-
Co warto wiedzieć, zanim kupisz mieszkanie w wielkiej płycie?
-
Na co warto zwrócić uwagę przed zakupem mieszkania z rynku wtórnego?
-
Dlaczego warto wynająć mieszkanie w wielkiej płycie?
-
Czym się różni rama H od wielkiej płyty?