Odrębna własność jest najpełniejszym prawem do nieruchomości. Jego przedmiotem jest samodzielny lokal mieszkalny lub użytkowy, który położony jest w budynku wielolokalowym.
Co to jest prawo własności?
Prawo własności to inaczej odrębna własność lokalu. Oznacza to, że dany lokal stanowi odrębny od gruntu i od budynku przedmiot własności. Ustanowienie odrębnej własności lokalu, prawa i obowiązki właścicieli tych lokali oraz zarząd nieruchomością wspólną regulują przepisy ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali.
Ustanowienie odrębnej własności lokalu możliwe jest w budynku, w którym istnieją co najmniej dwa lokale. Może nastąpić wskutek umowy zawartej między współwłaścicielami lub między właścicielem a nabywcą lokali, lub umowy zobowiązującej właściciela gruntu do wybudowania na tym gruncie domu, a po zakończeniu budowy – wyodrębnienia w tym domu własności lokalu i przeniesienia tej własności na drugą stronę umowy lub na inny podmiot wskazany w umowie, jednostronnej czynności prawnej właściciela nieruchomości lub orzeczenia sądu znoszącego współwłasność. Umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna być spisana w formie aktu notarialnego. Aby powstała odrębna własność i niezbędny jest odpowiedni wpis do księgi wieczystej.
Charakterystyka prawa własności i jego ograniczenia
Prawo własności jest zbywalne, dziedziczne i podlega egzekucji. Umowa zbycia tego prawa wymaga formy aktu notarialnego.
Właścicielowi lokalu przysługuje prawo do jego własności i związany z tym prawem udział w nieruchomości wspólnej, którą jest grunt, na którym stoi budynek oraz części budynku i urządzenia, które służą do użytku właścicieli lokali. Jest to współwłasność przymusowa, dopóki istnieje odrębna własność lokali w danym budynku. Wiąże się to także z ponoszeniem kosztów utrzymania i eksploatacji nieruchomości wspólnej.
Wykonywanie prawa własności jest ograniczone ustawami oraz zasadami współżycia społecznego. W praktyce oznacza to, że osoba posiadająca prawo własności do lokalu mieszkalnego może nim rozporządzać w dowolny sposób pod warunkiem, że nie narusza praw innych osób.
W przypadku, gdy z lokalem związany jest udział w użytkowaniu wieczystym gruntu, a nie prawo własności tego gruntu może to powodować zagrożenie, że własność lokalu jest ograniczona w czasie i nie może trwać dłużej od prawa użytkowania wieczystego. Z chwilą wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego wygasa odrębna własność budynkowa, a wraz z nią wygasa odrębna własność lokalu.