Zadatek jest zabezpieczeniem na wypadek zerwania umowy przez jedną ze stron. Pod pewnymi względami jest podobny do zaliczki, dlatego bywa z nią mylony.
Co to jest zadatek?
Jest to płatność określonej kwoty na poczet umowy, która ma zostać wykonana w przyszłości. Stanowi ona część ceny danej rzeczy lub usługi. Zwyczajowo zadatek nie przekracza 20% pełnej kwoty, a najczęściej jest to 10%. Przyjmuje się przy tym, że pozostała część kwoty zostanie zapłacona, gdy druga strona wywiąże się ze swoich zobowiązań wynikających z umowy przyrzeczonej. Zadatek często pojawia się w umowach przedwstępnych, np. jako zabezpieczenie transakcji kupna-sprzedaży nieruchomości.
W sytuacji, gdy jedna ze stron nie wykona swojej części umowy, np. nie zakupi nieruchomości, druga strona ma prawo zatrzymać zadatek. Pod tym względem zadatek różni się od zaliczki, którą należy zwrócić. Dodatkowo, na mocy art. 394 Kodeksu cywilnego, o ile umowa nie stanowi inaczej, osoba, która zadatek dała, może go odzyskać w podwójnej wysokości, gdy do transakcji nie dojdzie wskutek okoliczności leżących po stronie sprzedającego. Natomiast gdy umowa zostanie wykonana, zadatek zostaje zaliczony na poczet świadczenia strony, która go wpłaciła. Zadatek może zostać zwrócony i nie ma obowiązku zapłaty podwójnej kwoty, gdy do transakcji nie dojdzie z winy obu stron lub z przyczyn od nich niezależnych.
Należy dokładnie sprecyzować w umowie, że chodzi o zadatek, nie o zaliczkę, by uniknąć późniejszych nieporozumień i sporów między stronami.