Jeśli przez wiele lat korzystamy z nieruchomości, z której nie korzysta jej właściciel, możemy nabyć jej własność przez zasiedzenie. W tym celu należy złożyć wniosek do sądu.
Co to jest zasiedzenie?
Zasiedzenie polega na nabyciu określonego prawa wskutek upływu czasu. Przedmiotem zasiedzenia może być własność nieruchomości, użytkowanie wieczyste (wcześniej ustanowione; zasiedzenie jest tu możliwe tylko przeciw innemu użytkownikowi wieczystemu), służebność przesyłu i służebność gruntowa, a także własność rzeczy ruchomej (tylko w dobrej wierze).
Jeśli chodzi o przesłanki do zasiedzenia nieruchomości, jedną z nich jest nieprzerwane samoistne posiadanie, czyli postępowanie z rzeczą tak, jakby się było jej właścicielem (zarówno zewnętrzna manifestacja posiadania, jak i wewnętrzna chęć posiadania nieruchomości). Przykłady takiego postępowania to np. opłacanie podatków od nieruchomości czy wskazywanie siebie jako jej właściciela w dokumentach. Natomiast do zasiedzenia nie uprawnia posiadanie zależne, np. najem, dzierżawa czy zastaw. Oznacza to, że najemca, który nadal korzysta z nieruchomości mimo wypowiedzenia umowy najmu, nie może jej przejąć w drodze zasiedzenia.
Jeśli chodzi o czas wymagany do stwierdzenia zasiedzenia, występuje rozróżnienie między dobrą a złą wiarą. Posiadacz działa w dobrej wierze, jeśli ma usprawiedliwione przekonanie, że przysługuje mu prawo własności. W takim przypadku czas wymagany do zasiedzenia to 20 lat. Natomiast zła wiara polega na tym, że posiadacz wie, że nie jest właścicielem nieruchomości albo nie dołożył należytej staranności, by to potwierdzić. Posiadacz w złej wierze potrzebuje 30 lat, by zasiedzenie zostało uznane. Natomiast jeśli osoba, która zaczęła władać nieruchomością w dobrej wierze, a później dowiedziała się, że jednak nie jest jej właścicielem, okres niezbędny do zasiedzenia nie ulega wydłużeniu. W razie sporów, na mocy Art. 6 Kodeksu cywilnego obowiązuje domniemanie istnienia dobrej wiary, dopóki uczestnik postępowania o stwierdzenie zasiedzenia nie przeprowadzi dowodu przeciwnego.
Orzeczenie o zasiedzeniu
Choć zasiedzenie następuje z mocy prawa (wskutek spełnienia wyżej wymienionych przesłanek), konieczne jest stwierdzenie tego faktu przez sąd jako potwierdzenie stanu faktycznego. W tym celu należy złożyć wniosek do sądu właściwego dla położenia nieruchomości, której zasiedzenie ma być stwierdzone (tego, w którego okręgu nieruchomość się znajduje). Do wniosku należy dołączyć dowody potwierdzające posiadanie nieruchomości przez określony czas. Mogą to być np. potwierdzenia zapłaty podatku od nieruchomości czy zeznania świadków. Inne załączniki to odpis z księgi wieczystej lub zaświadczenie o stanie prawnym nieruchomości, a także mapa nieruchomości sporządzona według zasad obowiązujących przy oznaczaniu w księgach wieczystych.